الزامات اطلاع‌رسانی
قانون کار موارد مربوط به فسخ قرارداد کار را تنظیم می‌کند. هر یک از طرفین با ارائه اطلاعیه یک ماهه می‌توانند قرارداد با مدت نامحدود را فسخ کنند.
قانون کار فسخ قرارداد کار را در موارد زیر مجاز می‌داند: با توافق طرفین، انقضای قرارداد مدت معین، بازنشستگی کارگر با رسیدن به سن بازنشستگی. فوت کارگر؛ ناتوانی کارگر که مانع انجام کار شود؛ توقف کار بیش از شش ماه (به دلایل اقتصادی یا سازمانی)؛ انحلال بنگاه/شرکت یا تعدیل پرسنل (اخراج)؛ محکومیت قطعی به دو ماه حبس؛ تخلفات مکرر با وجود اقدامات و تنبیه‌های انضباطی؛ امتناع کارگر از بازگشت به وظیفه قبلی و دوره آزمایشی ناموفق.
در صورت فسخ قرارداد کار، شرکت موظف است کلیه حقوق (دستمزد) و مزایا را به کارمند و در صورت فوت به وارث قانونی وی پرداخت کند. قرارداد کار فقط زمانی باید فسخ شود که انتقال کارمند به شغل مشابه امکان پذیر نباشد، مگر اینکه بین طرفین توافق دیگری شده باشد.
همچنین قانون فسخ قرارداد کار کارگر را در موارد زیر مجاز می‌داند:
- غیبت از کار برای ۲۰ روز متوالی بدون دلیل موجه؛
- نقض آیین‌نامه‌های انضباطی کار بیش از یک بار در طول سال (و در مواردی که قبلاً تنبیه‌های مشاوره، اخطار، کسر حقوق و انتقال کارگر اعمال شده است)
همچنین در صورتی که شرکت از تعهدات قراردادی خود تخطی کرده یا مقررات قانونی را نقض کرده باشد یا کارگر دارای بیماری صعب العلاج یا از کارافتادگی طولانی بوده باشد که مانع از انجام کار وی شود، قرارداد مدت معین نیز می‌تواند توسط کارگر با یا بدون اطلاع قبلی فسخ شود. به منظور جلوگیری از بروز اختلاف، کارمند یا نماینده قانونی وی باید با رعایت شرایط اعلام شده، اطلاعیه کتبی فسخ قرارداد کار را به وزارت کار و امور اجتماعی ارائه دهد.
منبع: §۲۳-۲۴ و ۱۰۱ قانون کار افغانستان، ۲۰۰۷
حق سنوات
حق سنوات طبق قانون کار تنظیم می‌شود. در افغانستان، پس از خاتمه یا فسخ کار، هیچ حق متداولی برای حق سنوات وجود ندارد، مگر زمانی که این فسخ به دلایل زیر باشد:
- توقف فعالیت‌های شرکت برای بیش از ۶ ماه؛
- انحلال یا کوچک‌سازی شرکت (تعدیل نیرو)؛
- محکومیت کیفری که مانع از ادامه انجام کار شود؛ و
- امتناع کارمند از انتصاب مجدد به سمت قبلی خود.
کارمندانی که به دلایل دیگر (رفتار یا ظرفیت) اخراج می‌شوند یا در مواردی که کارگر قرارداد را فسخ می‌کند، حق دریافت حق سنوات یا پاداش خاتمه خدمت را ندارند. قانون کار افغانستان مبلغ قابل پرداخت را کمک به کاریابی می‌داند که شامل دستمزدها، کمک هزینه‌ها و سایر مزایا می‌شود. این مبلغ بسته به طول خدمت به شرح زیر است:
- یک ماه دستمزد برای کارگرانی که یک سال سابقه خدمت دارند؛
- دو ماه دستمزد برای کارگرانی که یک تا پنج سال سابقه خدمت دارند؛
- چهار ماه دستمزد برای کارگرانی که پنج تا ده سال سابقه خدمت دارند؛
- شش ماه دستمزد برای کارگرانی که بیش از ده سال سابقه خدمت دارند
همچنین کارفرما موظف است فهرستی از کارکنانی که قراردادشان فسخ شده است را با شرح شرایط و تجربه آنها به وزارت کار و امور اجتماعی یا نمایندگی‌های استانی آن ارائه دهد.
منبع: §۲۵ قانون کار افغانستان، ۲۰۰۷
