በብክሮቤ ቢዝነስ ግሩፕ ኃላ.የተ.የግ.ማህበር

መሰረታዊ የሠራተኞች ማህበር

የአሰሪና ሠራተኛ የህብረት ስምምነት

በብክሮቤ ቢዝነስ ግሩፕ ኃላ.የተ.የግል ማህበር እና በብክሮቤ ቢዝነስ ግሩፕ ኃላ/የተ/የግ/ማህ. መሰረታዊ የሰራተኞች ማህበር መካከል የተደረገ የህብረት ስምምነት ነው፡፡ 

ኩባንያው የኩባንያው ሰራተኞችና የሰራተኞች ማህበር ኩባንያው ተወዳዳሪና ትርፋማ ሆኖ ሊሰራ የሚችልበትን ሁኔታ ማመቻቸት የጋራ ፍላጎታቸውና ጥቅማቸው መሆኑን በመገንዘብና ኩባንያውም ተወዳዳሪና ትርፋማ ሊሆን የሚችለው ሁሉም ወገኖች መብትና ግዴታቸውን አውቀውና አክብረው የተረጋጋ ሰላማዊ የሆነ የስራ ግንኙነት በመካከላቸው በመፍጠር የኢንዱስትሪ ሰላም በሰፈነበት ሁኔታ ሊሰሩ የሚችሉበት ሁኔታ ሲመቻች መሆኑን በመረዳት እና በኩባንያውና በሰራተኞች መካከል ሊፈጠሩ የሚችሉ አለመጋባባቶች በጋራ በጋራ በውይይት በቅን ልቦና በተፈጠነ ሁኔታ ሊወገዱ ሚችሉበት ስርዓት መኖር አስፈላጊ መሆኑን በመረዳት ህብረትን ለውጤት በመጠቀም ተግባራዊ ለማድረግ የተዘጋጀ ስምምነት ነው፡፡  

ይህ የህብረት ስምምነት በብክሮቤ ቢስነዝ ግሩፕ ኃላ.የተ.የግ.ማህበር እና በብክሮቤ ቢዝነስ ግሩፕ ኃላ.የተ.የግ.ማህ. መሰረታዊ የሰራተኞች ማህበር መካከል በ______ቀን_________ዓ.ም የተደረገ የህብረት ስምምነት ተብሎ ይጠቀሳል፡፡ 

ሀ/ ይህ የህብረት ስምምነት በ377/96 አንቀጽ 9 መሰረት ተፈፃሚ ይሆናል፡፡ 

የአሰሪና ሰራተኛ ሕጎች፡ የአሰሪና ሰራተኛን ግንኙነት በተመለከተ በፌደራል መንግስት የወጡ አዋጆች ደንቦችን መመሪያዎችን እና እነዚህን በተመለከተ የፌደራል መንግስት ለድርጅቶች የሚያወጣቸውን ማሻሻያዎችን ያጠቃልላል፡፡ 

በብክሮቤ ቢዝነስ ግሩፕ ኃላ.የተ.የግ.ማህበር ማለት፡- በሕግ አግባብ የተቋቋመ ድርጅት ነው፡፡ 

የህብረት ስምምነት፡- ማለት በብክሮቤ ቢዝነስ ግሩፕ ኃላ.የተ.የግ.ማህበር እና በዚሁ ኩባንያ ሰራተኞች መሰረታዊ ማህበር መካከል በ______ቀን_________ዓ.ም የተደረገ የህብረት ስምምነትና ማሻሻያዎችን ያጠቃልላል፡፡ 

የስራ ብቃት /Qualifciation/፡- አንድ ሰራተኛ ለተመደበበት የስራ ቦታ ብቁ የሚያደርጉት ትምህርትና የስራ ልምድ ሲሟሉ ማለት ነው፡፡ የተመደበበትን ስራ በስራ ውጤት መመዘኛ መሰረት አሟልቶ ሲገኝ ነው፡፡ 

የስራ ውጤት /Performance/፡ የአንድ ሰራተኛ የስራው መጠንና ጥራት ማለት ነው፡፡ ድርጅቱ ለሰራተኛው ያስቀመጠው የስራ ግብ ማለት ነው፡፡ 

የአካል ጉዳት /Disability/፡- 

1. ‹‹የአካል ጉዳት›› ማለት በአ/ሠ/አ/ቁ/ 377/96 አንቀጽ 95-112 የሚያጠቃልል ነው፡፡ 

ደመወዝ /Salary/፡- አንድ ሰራተኛ በስራ ውሉ መሰረት ለሚያከናውነው ስራ የሚከፈለው መደበኛ ክፍያ ነው፡፡ 

የትርፍ ሰዓት /Over Time/፡- አንድ ሰራተኛ በዚህ ህብረት ስምምነት ከተወሰነው መደበኛ የስራ ሰዓት በላይ በተጨማሪ በተፈቀደው ምክንያት በቀን በማታና በባዕላት ቀን የሚሰራው ስራ ማለት ነው፡፡ 

ሀ. ለኩባንያው በህግ በተሰጡት መብቶች መሰረት ፖሊሲዎችንና ደንቦችነን የማውጣት ስራዎችን የመወሰነን የመምራት እቅድ የማውጣት የሚሰራበትን አቋም የማሻሻል ወይም የመለወጥ ሰራተኞችን በአጠቃላይ የማተዳደርና የመቆጣጠር መብትን ያጠቃልላል፡፡ 

ለ. በዚህ የህብረቱ ስምምነትና በአሰሪና ሰራተኛ ጉዳይ አዋጅ ቁጥር 377/96 አስገዳጅ በሆኑ ሕጎች መሰረት ድርጅቱ በሚያወጣው የአፈፃፀም መመሪያዎች መሰረት ሰራተኞችን የመቅጠር የመመደብ የማሰራት የማዘዋወር እድገት የመስጠት የስነስርዓት እርምጃ የመውሰድ የማገድና የማሰናበት መብት አለው፡፡  

ሀ. ኩባንያው ስለ አሰሪና ሰራተኛ ጉዳይ በፌደራል መንግስት የወጡና የሚወጡ ህጎች ደንቦችንና መመሪያዎች የኩባንያውን ፖሊሲዎች እና ይህን የህብረት ስምምነት ያከብራል፡፡ 

ለ. የሰራተኛውን ደህንነትና ጤንነት ለመጠበቅና ከአደጋ ለመከላከል የሚያስፈልጉትን እርምጃዎች ሁሉ ይወስዳል፡፡ 

ሐ. በኩባንያው ሰራተኞች መካከል የእርስ በእርስ ግንኙነት እንዲጠናከር የሰራተኛው የአእምሮና የአካል ብቃት እያደገና እያዳበረ የሚሄድበትን ሁኔታ ለማመቻቸትና በስራው ላይ የበለጠ ውጤታማ የሚሆንበትን ሁኔታ ለመፍጠር የማህበራዊ አገልግሎቶች እንዲፈፀሩና እንዲዳብሩ በሚደረግ ጥረት ውስጥ አቅም በፈቀደ መጠን ተገቢውነን ድጋፍ ይሰጣል፡፡  

መ. ኩባንያው በሰራተኛው ማህበር ስራ ውስጥ ጣልቃ አይገባም፡፡ የድርጅቱ ሰራተኞች አባል እንዳይሆኑ ወይም ከአባልነት እንዲወጡ አይገፋፋም፡፡ የማህበሩ አባል በሆነና ባልሆኑት መካከል ልዩነት አያደርግም፡፡ 

ሠ. ኩባንያው የማህበሩን ሕጋዊ መብቶች ያከብራል፡፡ 

ረ. ኩባንያው ከሰራተኞች በየወሩ የሚቆረጠውን የማህበር መዋጮ ማህበሩ ለሚወክለው ገንዘብ ቼክ ሰርቶ ያስረክባል፡፡ 

ሰ. ለማህበሩ ስራ አገልግሎት የሚውል ጽ/ቤት ካለው በመስጠት ለማህበሩ ድጋፍ ያደርጋል፡፡ 

ለ. ኩባንያው የሰራተኛውን መብትና ጥቅም የሚነካ እርምጃዎችን በሚወስድበት ጊዜ ሰራተኛው በቅሬታ አቀራረብ ስነ ስርዓት መሰረት በግሉ ወይም በማህበር አማካይነት ለሚመለከተው ኃላፊ ቅሬታውን የማቅረብና የመከራከር መብት አለው፡፡ 

ሐ. ማንኛውም ሰራተኛ የታዘዘውን ስራ በአካል በጤና በህይወት ወይም በንብረት ላይ አደጋ የሚያስከትል ሁኔታ መኖሩን ካረጋገጠ ወዲያውኑ ለቅርብ አለቃውና ከዚህ በላይ ላሉ አለቆች የማሳወቅ መብት አለው፡፡ 

ሀ. ስለ ሰራተኛ ጉዳይ የወጡ ህጎችን ደንቦችንና መመሪያዎችን የኩባንያውን ፖሊሲዎችና ይህን የህብረት ስምምነት ያከብራል፡፡ 

ለ. ሙሉ ሀይሉንና ችሎታውን በስራ ላይ በማዋል ኩባንያውን ተወዳዳሪና ትርፋማ እንዲሆን የበኩሉን ጥረት ያደርጋል፡፡ 

ሐ. ስለ ጤና አጠባበቅና የአደጋ መከላከያ ዘዴዎች ህብረት ስምምነቱ በአሰሪና ሰራተኛ ጉዳይ አዋጅ በኩባንያው የወጡ ወይም የሚወጡ ፖሊሲዎችን ደንቦችንና መመሪያዎችን አክብሮ በጥንቃቄ ይሰራል፡፡ 

መ. ስራውን ለማከናወን አስፈላጊ ሆነው የተሰጡትን እቃዎችና መሳሪያዎች በጥንቃቄ ይይዛል ይጠብቃል፡፡ 

ሠ. ሰራተኛው ለራሱና ለኩባንያው ጥሩ ስም ዝናና ክብር የሚያስገኝ መንገድ ሁልጊዜ ራሱን ይመራል፡፡ 

ረ. በተረከበው የስራ መሳሪያ ላይ ብልሽት ቢደርስ ወይም በስራ አካባቢ ለአደጋ መንስኤ ሊሆን የሚችል ሁኔታ ሲያጋጥም በአፋጣኝ ለቅርብ አለቃው ወይም ለድርጅቱ ኃላፊዎች ያሳውቃል፡፡ በመተባበርም ችግሩ እንዲወገድ ያደርጋል፡፡ 

ሰ. ማንኛውም ሰራተኛ ድርጅቱ በሚያዘጋጀው አመታዊ የስራ እቅድ በተሰጠው የሥራ ድርሻ መሰረት ተገቢውን አፈፃፀም የማሟላት ግዴታ አለበት፡፡ 

ማህበሩ በዚህ የህብረት ስምምነትና በሰራተኛ ጉዳይ አዋጅ እንዲሁም በኩባንያው መመሪያዎች የተመለከቱት የሥራ ሁኔታዎች በስራ ላይ መዋላቸውን የመከታተል ሠራተኛውን በመወከል ከድርጅቱ ጋር የመነጋገር የመደራደርና ስምምነት የማድረግ መብት አለው፡፡    

ሀ. ማህበሩ ኩባንያውን ተወዳዳሪና ትርፋማ በመሆን ህልውናውን ለመጠበቅ ለማድረግና ለማሻሻል ለሚያደርገው እንቅስቃሴ ሙሉ ድጋፍ ይሰጣል፡፡ 

ለ. ማህበሩ ሰራተኛ የህብረት ስምምነቱን ይዘት ዓላማ ትርጉምና አፈፃፀም እንዲረዳ አስፈላጊውን ሁሉ ያደርጋል፡፡ 

ሐ. ማህበሩ ሰራተኛው የህብረት ስምምነቱን ህጎችንና መመሪያዎች በመከተል የሚሰራ ጠንካራና በዲሲፒሊን የታነፀ አምራች ኃይል እንዲሆን የበኩሉን ጥረት ያደርጋል፡፡ 

መ. ማህበሩ ኩባንያው የሚያወጣቸውን የስራ እቅዶችና ፕሮግራሞችን ለማስፈፀም ሙሉ ተሳትፎና ትብብር ያደርጋል፡፡ 

ሠ. ማህበሩ ሰራተኛውን ለማሰልጠንና ለማስተማር ኩባንያው ያዘጋጀው ፕሮግራም ውጤታማ እንዲሆን ሰራተኛውን በማስተባበር ተሳትፎ ያደርጋል፡፡ 

ረ. ማህበሩ የኩባንያው የኢንዱስትሪ ሰላም እንዲጠበቅ ጥረት ያደርጋል፡፡ 

ሀ. ኩባንያውና የሰራተኛ ማህበሩ በመካከላቸው ያለውን ግንኙነት ለማጠናከር የስራ ምርታማነት እንዲዳብር ለማድረግ የዚህን ህብረት ስምምነት ዓላማ ከግብ ለማድረስ በሶስት ወር አንድ ጊዜ የጋራ ስብሰባ በማድረግ የኩባንያው እድገትና አብዛኛውን ሰራተኞች በሚመለከቱ ጉዳዮች ላይ ውይይት ያደርጋሉ፡፡

ለ. ስብሰባ ከሚደረግበት ቀን ቢያንስ አንድ ሳምንት አስቀድሞ ኩባንያውና ማህበሩ ያያዟቸውን አጀንዳዎች በፁሁፍ በመለዋወጥ መወያያ ሊሆኑ የሚችሉትን አጀንዳዎች ይቀርፃሉ፡፡ ሆኖም ኩባንያውና የሙያ ማህበሩ ሁለቱንም በሚያምኑበት ሁኔታ አስቸኳይ ጉዳይ ሲከሰት የጋራ ስብሰባ ሊጠሩ ይችላሉ፡፡ 

ሐ. በውይይቱ ቀን ከተመረጡት አጀንዳዎች ውጪ በማንኛውም ጉዳይ ላይ ውይይት አይካሄድም፡፡ ሆኖም ጉዳዩ ቀደም ብሎ በአጀንዳ ሊያዝ ያልቻለበት በቂ በሆነ ምክንያት መሆኑን ሁለቱም ወገኖች ካመኑበትና ውይይት ሊደረግበት እንደሚገባ ከተስማሙ መወያያ ሊሆን ይችላል፡፡ 

መ. የስብሰባው ቃለ ጉባኤ በሁለቱ ወገኖች ተወካዮች ተፈርሞ በሳምንት ውስጥ እንዲደርሳቸው ይደርጋል፡፡ የጋራ ስብሰባውም ዝርዝር በስነ ስርዓት በሁለቱ ወገኖች ይዘጋጃል፡፡ ለወደፊቱ ጠቀሜታዎች በውይይት ወቅት አስተያየት የተሰጠባቸው ነጥቦች ለድርጅቱ እድገትም ሆነ ለጋራ ስምምነት አካልነት ብቃት በቀጣዩ ተጨማሪ ጥናት ተደርጎባቸው እንደ ሁኔታው በስራ ሊተረጎሙ ይችላሉ፡፡ 

ሠ. ኩባንያው የሚያወጣቸውን የስራ እቅዶች ፕሮግራም በጀት ከፀደቀ በኋላ ለተግባራዊነቱ ሂደት መሳካት እንዲደረግ ማህበሩ ስለ ስራ እቅዶች በጀት ይዘትና አላማ የሚያውቅበትን መድረክ ለማዘጋጀት በኩባንያው በኩል ጥረት ይደረጋል፡፡ እንዲሁም በእነዚህ ጉዳዮች ዙሪያ አፈፃፀም ግምገማ ስብሰባዎች ላይ እንዲሳተፍ ሊያደርግ ይችላል፡፡ 

ሀ. በኩባንያው ውስጥ ክፍት የስራ መደብ ሲኖር በመጀመሪያ በኩባንያው ውስጥ ለቦታው ብቁ የሚሆነውን ሰራተኛ በማዘዋወር ለመመደብ ጥረት ይደርጋል፡፡ 

ለ. በዝውውር በክፍት የስራ ቦታ ላይ መመደብ በማይቻልበት ጊዜ የኩባንያው ሰራተኞች እንዲወዳደሩ በውስጥ ማስታወቂያ ያስታውቃል፡፡ 

ሐ. ክፍት የስራ ቦታው በኩባንያው ሰራተኞች ለማሟላት ካልተቻለ በቅድሚያ በእህት ኩባንያዎች የሚገኙ ሰራተኞች ለቦታው እንዲወዳደሩ ይጋብዛል፡፡ 

መ. በወጣው ማስታወቂያ መሰረት ብቁ የሆነ ተወዳዳሪ ካልተገኘ ከኩባንያውና ከእህት ኩባንያዎች ውጪ የሆኑ ሰዎች እንዲወዳደሩ ይጋብዛል፡፡ 

ሠ. የክፍት የስራ ቦታ ማስታወቂያ አወጣጥ እንዲሁም የአመራረጡ ስርአት በድርጅቱ የሰው ሀይል የስራ መመሪያና ስለዚህ ጉዳይ አፈፃፀም በተዘረዘረው እና ከላይ በተጠቀሰው መሰረት ይፈፀማል፡፡ 

ሀ. የስራ አፈፃፀም ምዘና በሰራተኛው የቅርብ አለቃ የሚሞላ ይሆናል፡፡ ማንኛውም ሰራተኛ የምዘናውን ውጤት እንዲያየውና ከቅርብ አለቃው ጋር እንዲወያይበት ይደረጋል፡፡ በምዘናው ያልተስማማ ሰራተኛ የስራ ምዘና ፎርም ላይ አስተያየቱን አስፍሮ ፊርማውን ያኖራል፡፡ 

ለ. የምዘናው ውጤት ሰራተኛው ተጨማሪ ስልጠና ቢሰጠው ስራውን ለማሻሻል እንደሚረዳው ሲያመላክትና ተግባራዊ ለማድረግም አመቺ ሁኔታ ሲኖር ኩባንያው የሰራተኛው ችሎታ እንዲሻሻል የስልጠና ድጋፍ ያደርግለታል፡፡ 

ሐ. የምዘናው ውጤት የሰራተኛው የስራ ችሎታ ከሚፈለገው በታች () መሆኑንና ለስራውም ብቃት የሌለው መሆኑን ሲያመላክት ድክመቶቹን በዝርዝር የሚገልፅ ችሎታውን ለማሻሻል የስድስት ወር ጊዜ የተሰጠው መሆኑን የሚያመላክትና በዚሁ ጊዜ ውስጥ ማሻሻል ካልቻለ የስራ ውሉ እንደሚቋረጥ የሚገልፅ የፁሁፍ ማስጠንቀቂያ ይሰጠዋል፡፡ 

መ. በስድስት ወራቶች ውስጥ ለሰራተኛው ተገቢውን ክትትል በማድረግ እንዲሻሻል ማበረታታት ይደረጋል፡፡ 

ሠ. የምዘና ውጤቱ ጥሩ የሆነ ሰራተኛ ከድርጅቱ የምስጋና ደብዳቤ እንዲደርሰው ይደረጋል፡፡ 

ሀ. እድገት በኩባንያው የሰው ኃይል አገልግሎት የስራ መመሪያ መሰረት የሚፈፀም ይሆናል፡፡ 

ለ. ሰራተኛው የእድገት አፈፃፀምን የሚመለከቱ የኩባንያውን መመሪያዎች ጠንቅቆ እንዲያውቃቸው ይደረጋል፡፡ 

ሐ. ለእድገት መሰረቱ የስራ ብቃትና ውጤት ነው፡፡ 

መ. ከአንድ በላይ የሆኑ ሰራተኞች ለአንድ የእድገት ቦታ መመዘኛዎቹን አሟልተው ሲገኙ ችሎታና የስራ ልምድ የአገልግሎት ዘመን የስራ አፈፃፀም ምዘና ውጤት ፈተና በመለያነት ያገለግላሉ፡፡ 

ሠ. አንድ ሠራተኛ ከዝቅተኛ የስራ መደብ ወደ ከፍተኛ የስራ መደብ በእድገት ሲመደብ ለቦታው የተመደበውን ደመወዝ ያገኛል፡፡ ሆኖም እድገቱ የሰራተኛን አመታዊ ጭማሪ አያሳጣውም፡፡ 

ረ. ለደረጃ እድገት የሚወዳደር የሚሆን ሰራተኛ የስራ አፈፃፀሙ 3.00 ‹‹C›› ወይም ከዚህ በላይ መሆን አለበት፡፡  

ሀ. ኩባንያው ሰራተኛውን ለተወሰነ ወይም ላልተወሰነ ጊዜ በዝውውር ማሰራት ይችላል፡፡ ሰራተኛው ከመዘዋወሩ አስቀድሞ ያገኛቸው የነበሩ ጥቅማ ጥቅሞችና መብቶች ከነበረበት የስራ ቦታና የስራ ሁኔታ ገር የተያያዘ ካልሆነ በስተቀር ዝውውሩ ቀድሞ ሲያገኛቸው የነበሩትን መብቶችና ጥቅሞችን የሚነካ አይሆንም፡፡ 

ለ. ዝውውር ብቻውን የደመወዝ ጭማሪን አያስከትልም፡፡ 

ሐ. አንድ ሰራተኛ የዝውውር ጥያቄ ሲያቀርብ በኩባንያው የስራ መመሪያ መሰረት የሚፈፀም ይሆናል፡፡ 

ሀ. ሰራተኛው በፈቃድ በትምህርት በስብሰባ በመሳሰሉት ምክንያቶች ስራው ላይ በማይኖርበት ጊዜ ኃላፊነቱን በብቃት ይወጣል ተብሎ የሚገመት ሰራተኛ በጊዜያዊነት ተመድቦ እንዲሰራ ይደረጋል፡፡

ለ. በክፍት የስራ መደብ ላይ ለቦታው ብቃት አለው ተብሎ በኩባንያው የሚታመንበት ሰራተኛ በዘለቄታ እስኪመደብ በጊዜያዊነት ሰራተኛ ተመድቦ እንዲሰራ ይደረጋል፡፡ 

ሐ. በምደባው የሚሰራው ስራ ለአጭር ጊዜ ወይም ለረጅም ጊዜ ለሆን ይችላል፡፡ 

መ. በተለየ ሁኔታ በዋናው ስራ አስኪያጅ ካልተፈቀደ በስተቀር በሙከራ ጊዜ ውስጥ ያለ ሰራተኛ ተጠባባቂ ሆኖ እንዲሰራ አይመደብም፡፡ 

ሠ. ማንኛውም የተጠባባቂነት ምደባ በፁሁፍ ይሆናል፡፡ 

ሀ. በተጠባባቂነት የሚሰራ ስራ ከ 6 ወር መብለጥ የሌለበት ሲሆን በተለያዩ ሁኔታዎች የሚራዘም ሆኖ ከተገኘም በማናቸውም ሁኔታ ከ12 ወር የበለጠ ሊሆን አይችልም፡፡ ስለሆነም ከላይ የተጠቀሰው የተጠባባቂነት ጊዜ ገደብ ውስጥ በኩባንያው በስራ ምዘና መመሪያ መሰረት የስራ አመራሩ ተጠባባቂውን በቋሚነት መመደብ ወይም ማዘዋወር ወይም ሌላ ተገቢ እርምጃ መውሰድ አለበት፡፡ 

7.5. በተጠባባቂነት ስለመመደብ 

ሀ. አንድ ሰራተኛ አንድ የሥራ መደብን ለተወሰነነ ጊዜ ሸፍኖ መስራት አለበት፡፡     

ክፍል ስምንት

ልዩ ልዩ ጥቅሞች

8.1. አበል 

8.1.1. በውክልናና በተጠባባቂነት ምደባ ()

ሀ. በተከታታይ ሰራተኛው ካለበት የስራ መደብና ደረጃ ከፍ ባለ የስራ መደብና ደረጃ ተመድቦ አንድ ወር በሚያገለግሉበት ጊዜ ከሰላሳ ቀናት በላይ በሆነ ጊዜ ብቻ የራሱ ከሆነው ከደመወዝ ላይ 25% ታክሎ ይከፈለዋል፡፡ ይህም የሚሆነው ተጠባባቂነትና ውክልናው በኩባንያው ዋና ስራ አስኪያጅ ወይም በተወካዩ ፊርማ የፀደቀ ሲሆን ነው፡፡ 

8.2. የተለያዩ ድጋፎች ()

8.2.1. መድን ኢንሹራንስ 

አፈፃፀሙም በአዋጅ ቁጥር 377/96 መሰረት ይሆናል፡፡ 

8.3. ልዩ ልዩ ድጎማዎች 

8.3.4. የትራፊክ ጥፋቶች እና ቅጣቶች በከፊል 

የኩባንያውን መኪና የሚያሽከረክር ሹፌር ሰራተኛ የትራፊክ ህጎችን ማክበር ለስራው እና ላገኘው የመንጃ ፍቃድ አብይ መስፈርቶች በመሆናቸው የማክበር ኃላፊነት አለበት፡፡ በመሆኑም የትራፊክ ህጎች በመጣስ የሚደርሱ ቅጣቶች እና ኃላፊነቱን የሰራተኛው ይሆናሉ፡፡   

8.3.5. የድርጅቱን የካፊቴሪያ አገልግሎት የጥራት ደረጃውን እና አገልግሎት አሰጣጥ ስርዓቱን የድርጅቱ ማኔጅመንት እና የሰራተኛ ማህበሩ በጋራ ይቆጣጠራሉ፡፡ 

8.3.6. ድርጅቱ ለማህበሩ ስራ ማከናወኛ የሚሆን ቢሮ ካለው እንዲሰጥ ያደርጋል፡፡ 

8.3.7. የውሎ አበል 

አንድ ሰራተኛ ለስራ ጉዳይ ከስራ ቦታ ወይም ከሚኖርበት ከተማ ክልል ውጭ 40 ኪ.ሜ ወደ ሌላ ቦታ ለስራ ሲላክ ከዚህ በሚከተለው ሁኔታ የውሎ አበል ይከፈለዋል፡፡ ይህም ለቁርስ ከ1 ሰዓት ጀምሮ ለምሳ ከ 6፡00ሰዓት ጀምሮ፣ ለእራት ከምሽቱ 2፡00ሰዓት፣ መኝታ ከምሽቱ 4፡00 ሰዓይ ይሆናል፡፡ ይህም የጉዞ ቦታ ከአዲስ አበባ ውጭ 40ኬ/ሜ ለሆኑ ጉዞዎች ሁሉ ይሆና፡፡ 

ሀ/ ለቁርስ  10%

ለምሳ  20%

ለእራት  30%

ለአልጋ  40%

ለ/ የአበል ክፍያው በደሞዝ እርከን መሰረት ሲሆን 

ከ601 – 1400   ብር 200.00

ከ1401 – 2350 ብር 250.00

ከ2351 – 3550   ብር 300.00

ሐ/ አንድ ሰራተኛ ለስራ ጉዳይ ከ10ኪ/ሜ በላይ ከወጣ የምሳ ሰዓቱን በስራ ላይ ከአሳለፈ ብር 40.00 የምሳ አበል ይከፈለዋል፡፡ 

ክፍል ዘጠኝ 

ልዩ ልዩ ፍቃዶች 

9.2. የወሊድና የእንክብካቤ ፈቃድ 

ሀ. ነፍሰጡር የሆነች ሰራተኛ ትወልዳለች ተብሎ በሀኪም የተገመተበትን ቀን የሚያስረዳ የሀኪም ማስረጃ ማቅረብ ይኖርባታል፡፡ 

ለ. ነፍሰጡር የሆነች ሰራተኛ ከታወቀ ሀኪም የህክምና ማስረጃ ስታቀርብ ከመውለዷ በፊት ከእርግዝናዋ ጋር በተያያዘ ምርመራ ለማድረግ እና እረፍት ለማግኘት ከክፍያ ጋር ፈቃድ ይሰጣታል፡፡ 

9.3. የጋብቻ ፈቃድ 

በአሰሪና ሰራተኛ አዋጅ ቁጥር 377/96 አንቀጽ 81 ተ.ቁ 1 መሠረት ተፈፃሚ ይሆናል፡፡ 

9.4. የሀዘን ፈቃድ 

ለ. ሠራተኛው ከሚሰራበት ቦታ ውጪ ዘመድ ሞቶበት መርዶ ሲረዳና ለቅሶ ለመድረስ ቢሄድ እንደ ቦታው እርቀት ታስቦ የአመት እረፍት ፈቃድ የሚቀነስ ከደመወዝ ጋር ፈቃድ ይሰጠዋል፡፡ ሆኖም የተጠራቀመ የአመት እረፍት ፈቃድ ከሌለው ደመወዝ የማይከፈልበት ነፃ ፈቃድ ሊሰጠው ይችላል፡፡ ሆኖም እንዲህ አይነቱ ለሀዘን የሚሰጥ ፈቃድ በአመት ከ07 ቀን መብለጥ የለበትም፡፡ 

ሐ. አንድ ሰራተኛ ከሚሰራበት ምድብ የስራ ቦታው ለኩባንያው ስራ ወደ ሌላ የስራ ቦታ ሄዶ ቢሞትና እስክሬኑ ወደ መደበኛ የስራ ቦታው እንዲመጣ የቤተሰብ ፍላጎት ቢሆን ድርጅቱ የትራንስፖርት አገልግሎት ይሰጣል፡፡ አስክሬኑ እንዲረመር የሚያስፈልግ ቢሆን ለምርመራ የሚወጣውን ወጪ ኩባንያው ይሸፍናል፡፡ 

መ. አንድ ሰራተኛ በሚሰራበት አካባቢ ሲሞትና ቀብሩ የሚፈፀመው ከምድብ ስራው አካባቢ ሲሆን የሰው ኃይል አስተዳደርና የስራ ክፍሉ በመነጋገር ስራው በማይበደልበት መልኩ 10 ስራተኛ ለ 3ሰዓት ያህል ፈቃድ በመስጠት በቀብር ስነ-ስርዓቱ ላይ እንዲገኙ ይደረጋል፡፡ 

ሠ. የኩባንያውሰራተኛ በመሞቱ ምክንያት ጥገኞች ለማጓጓዝ አቅም በፈቀደ መጠን ትራንስፖርት ለማቅረብ ይሞክራል፡፡ 

ረ. በአንድ ሰራተኛ ቤተሰብ ላይ አደጋ መድረሱ በመልዕክት ለኩባንያው የደረሰ ከሆነ ኩባንያው በተቻለ መጠን ለሰራተኛው በመግለፅ አስፈላጊውን አስተዳደራዊ ድጋፍ ያደርግለታል፡፡ ሰራተኛው ወደ ስራ ለመመለስ በቂ ማስረጃ ማቅረብ ይኖርበታል፡፡ 

9.5.3. የህመም ፈቃድ አፈፃፀም ስርዓት 

ሀ. ከሁለት ወይም ከዚያ በላይ ቀናት በህመም ምክንያት የሚቀር ሰራተኛ ከቻለ እራሱ ካልሆነም በቤተሰቡ አማካኝነት ለቅርብ አለቃው አሳውቆ ስለ ህመሙ የሐኪም ማስረጃ ማቅረብ አለበት፡፡ 

ለ. ሰራተኛው ከህመሙ ካልዳነ ወይም በህመሙ ምክንያት የስራ ችሎታውን ካጣ የስራ ውሉ ይቋረጣል የስራ ውሉ በመቋረጡ ምክንያት የሚሰጡ ክፍያዎችን በህጉ መሰረት ያገኛል፡፡ 

ሐ. የህመሙ ፈቃድ ሊጠራቀም ወይም ለሌላ ጊዜ ሊተላለፍ አይችልም፡፡ ሰራተኛው ያልተጠቀመበት የህመም ፈቃድ ቀን ወደ ክፍያ አይለወጥም፡፡ 

መ. በኩባንያው ሀኪም መታመሙ ተረጋግጦ በተፈቀደለት የህመም ፈቃድ ጊዜ ውስጥ ተመላልሶ የታከመ ሰራተኛ በህመም ፈቃድ ላይ እያለ የህክምና የተመለሰባቸውን ቀናት በህመም ፈቃድ ውስጥ ይደመራሉ፡፡ 

ሠ. ሰራተኛው ከስራው ጋር በተያያዘ ዓመታዊ የጤና ምርመራ እንዲያደርግ በኩባንያው ሲታዘዝ የምርመራው ጊዜ እንደ ሀኪም ፈቃድ አይቆጠርም፡፡ 

ረ. አንድ ሰራተኛ በዓመት እረፍት ላይ እያለ የሀኪም ፈቃድ ቢሰጠው የአመት ፈቃድ ይራዘምለታል፡፡ 

ሰ. አንድ ሰራተኛ ለህክምና ሲሄድ በመንገድ ያሳለፋቸው ቀናት እንደ ህመም ፈቃድ አይቆጠሩለትም፡፡ 

9.6. ያለ ክፍያ ስለሚሰጥ ፈቃድ 

ሀ. ያለክፍያ ፈቃድ ሊሰጥ የሚችለው በአ/ሠ/አ/ቁ. 377/96 መሰረት ይሆናል፡፡ 

ለ. ከአቅም በላይ ችግሮች ሲያጋጥሙ የሰው ሀይል አገልግሎ ከክፍል ኃላፊዎች ጋር በመነጋገር ይወሰናል፡፡ 

9.7. ለትምህርት የሚሰጥ ፈቃድ  

ከስራ ሰዓት ውጪ የማታ ትምህርት ወይም በመላላክ ትምህርት የሚከታተሉ ሰራተኞችን ያበረታታል፡፡ 

ሀ. አገር አቀፍ ፈተና እና ለተልዕኮ ትምህርት በዓመቱ አጋማሽ /ሴሚስተር/፤ በዓመቱ መጨረሻ የሚሰጠውን ፈተና ሰራተኛው ሲፈተን በሚያቀርበው የፈተና ፕሮግራም ማስረጃ መሰረት ለፈተናው ቀናት ብቻ ፈቃድ ይሰጠዋል፡፡  

9.8. ልዩ ልዩ ፈቃዶች 

9.9. ለመመገቢያና ለሻይ ቡና የሚሰጥ እረፍት 

- እንደ ኩባንያው የስራ ሂደትና የሰው ኃይል አመዳደብ መሰረት ሰራተኛው የመመገቢያና የሻይ ሰዓት ይኖረዋል፡፡  

ክፍል አስር 

10.1. መደበኛ የስራ ሰዓት 

ለ. በኦፕሬሽንስ በምርት ክፍሎችና በሽያጭ ክፍሎች እንዲሁም የተለያየ አገልግሎት በሚሰጡ ክፍሎች የስራ ሰዓት መሰረቱ በሳምንት 48 ሰዓት ሆኖ በመደበኛና በፈረቃ (በሽፍት) ለሚሰሩ ስራዎች ተስማሚና አመቺ በሆነ ሁኔታ በስራ ኃላፊዎቹ ይደለደላል፡፡ 

ሐ. አንድ ሰራተኛ ከቁጥጥሩ ውጪ በሆነ ምክንያት በስራው ላይ ለመገኘት በማይችልበት ጊዜ በአካል ወይም በመልእክት በተቻለ ፍጥነት ለቅርብ ኃላፊው ወይም ለሰው ኃይል አገልግሎት ማሳወቅ አለበት፡፡ 

10.3. የሳምንት የዕረፍት ቀናት

ለ. የሳምንቱም የአረፍት ጊዜ የኩባንያው የስራ ሁኔታ ሲፈቅድ በተቻለ መጠን እሁድ ቀን እንዲውል ይሆናል፡፡ 

ክፍል አስራ አንድ 

ስለ ክፍያ 

11.1. ስለደመወዝ ክፍያ 

ሀ. “ደመወዝ” ማለት አንድ ሰራተኛ በስራ ውል መሰረት ለሚያከናውነው ስራ የሚከፈለው መደበኛ ክፍያ ነው፡፡ 

ሐ. ደመወዝ ለእራሱ ለሰራተኛው ወይም በኩባንያው የሰው ኃይል አገልግሎት በፀደቀ የውክል ፁሁፍ ሰራተኛው በህጋዊነት ለወከለው ሰው ይከፈላል፡፡ 

መ. ደመወዝ እ.ኢ.ት አቆጣጠር ወር በገባ በ30ኛው ቀን ሰራተኛው በሚሰራበት ቦታ ወይም በባንክ በኩል ይከፈላል፡፡ የክፍያው ቀን በእረፍት ቀን ወይም በህዝብ በዓላት በቅዳሜና እሁድ ላይ የሚውል ከሆነ አስቀድሞ ባለው የስራ ቀን ይከፈላል፡፡ 

ሠ. በህግ በህብረት ስምምነት ወይም በስራ መደብ በተወሰነው ወይም በፍርድ ቤት ትዕዛዝ መሰረት ካልሆነ በስተቀር ወይም ሰራተኛው በፁሁፍ ካልተስማማ አሰሪው ከሰራተኛው ደመወዝ ለቂንስ ወይም በዕዳ ሊያዝ ወይም ሊያቻችል አይችልም፡፡ 

ረ. ሰራተኛው የሚያገኛቸው ልዩ ልዩ ጭማሪዎች እንዲሰጠው ከተፈቀደለት ቀን ጀምሮ ይከፈላሉ፡፡ በተለያዩ ምክንያቶች ክፍያው ቢዘገይም በምንም አይነት ከተፈቀደለት ቀን ጀምሮ ከሁለት ወር በላይ ሳይከፈል መቆየት አይችልም፡፡ 

ሰ. ኩባንያው መሰረቱን ምርታማነትና ትርፋማነት ለማድረግ እያንዳንዱ ሰራተኛ ባለው የስራ አፈፃፀምና የሲኒየሪቲ ቀን ጭማሪ መሰረት በኩባንያው ከተወሰነ በኋላ ስለውሳኔው ይዞታ በሰው ኃይል አገልግሎት በኩል ማህበሩ ስለሁኔታው የሚያውቅበትን መንገድ ይመቻቻል፡፡ 

ክፍል አስራ ሁለት

ሐ. የመጨረሻ የጹሁፍ ማስጠንቀቂያ 

በተፈፀመው ጥፋት ክብደት ምክንያት በየደረጃ የተሰጠ የፅሁፍ ማስጠንቀቂያዎችና ቅጣቶች በቂ አይሆንም ተብሎ ሊታመንበት ወይም የጹሁፍ ማስጠንቀቂያ ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ የ6 ወር ጊዜ ውስጥ ጥፋቱ የተደገመ ወይም ተመሳሳይ ጥፋት የፈፀመ ከሆነ የመጨረሻ የፅሁፍ ማስጠንቀቂያ ይሰጠዋል፡፡ የመጨረሻ የጽሁፍ ማስጠንቀቂያ ለአንድ ዓመት ተፈፃሚ ሲሆን በሰራተኛው የግል ማህደር ውስጥ ነዋሪ ሆኖ ይቀመጣል፡፡ ሆኖም የተሰጠው የመጨረሻ የጹሁፍ ማስጠንቀቂያ ከ1ዓመት በላይ ለሆነው ጊዜ ማጣቀሻ ሆኖ አያገለግልም፡፡ 

መ. ከስራ ስማሰናበት፡ አንድ ሰራተኛ የመጨረሻ የጹሁፍ ማስጠንቀቂያ ከተሰጠው በኋላ ያንኑ ጥፋት ከደገመ ወይም ተመሳሳይ ጥፋት ከፈፀመ ከስራ ይሰናበታል፡፡ 

ሠ. ያለ ክፍያ አግዶ ስለማቆየት፡- ሰራተኛው የፈጸመው ጥፋት ወዲያውኑ ከስራ የሚያስወጣው ቢሆንም ባማራጭ ያለ ክፍያ ለጊዜው ከስራ ታግዶ እንዲቆይ ማድረግ ይቻላል፡፡  የእገዳው ጊዜ ከ 1 ወር ጊዜመብለጥ የለበትም፡፡ በዚህ ጊዜ ውስጥ የተለየ ውሳኔ ካልተሰጠ በስተቀር የእገዳው ጊዜ እንዳበቃ በሚቀጥለው ቀን ሰራተኛው ስራው ላይ መገኘት አለበት፡፡ እገዳውን ማህበሩ በግልባጭ እንዲያውቅ ይደረጋል፡፡

ረ. ያለማስጠንቀቂያ ስለማሰናበት፡- ሰራተኛው የፈጸመው ጥፋት ከባድ በመሆኑ ምክንያት ወዲያውኑ ከስራ ሊያስወጣው የሚችል በሚሆንበት ጊዜ ቀደምብሎ የጽሁፍም ሆነ የቃል ማስጠንቀቂያ ያልደረሰው ቢሆንም ወዲያዉኑ ከስራ ማሰናበት ይችላል፡፡

14.3 የጥፋት አይነቶችና አመዳደባቸው

ሀ. አንድ ሰራተኛ ከዚህ በታች ከተዘረዘሩት የጥፋት አይነቶች አንዱን ፈጽሞ ከተገኘ ወዲያዉኑ ከስራ ሊያስወጣው የሚችል በቂ ምክንያት ሊሆን ይችላል፡፡ ሰራተኛው ጥፋቱን ለመፈጸሙ በቂ ጥርጣሬ ሲኖርና ማስረጃዎቹ ለጊዜው ተሟልተው ካልተገኙ ምርመራው እስከ ሚጠናቀቅ እሰከ 30 ቀናት ሰራተኛውን አግዶ ማቆየት ይቻላል፡፡

ለ.  ያለማስጠንቀቂያ  ከስራ የሚያሰናብቱትና  እግዳን የሚያስከትሉት ጥፋቶች፡-

1. በኩባንያዉ የስራ ቦታ ባልደረባ፣ጊዜያዊ ተቀጣሪ፣ ጊዜያዊ አማካሪ ወዘተ… ላይ የሃይል ማጥቃት መፈፀም
2. የኩባንያው ወይም ኩባንያው የሚያስተዳድራቸውን ንብረቶች መስረቅ፣
3. የኩባንያውን ገንዘብ በማጭበርበር መውሰድ
4. የኩባንያውን ሰነዶችን ለማሳየት ሲባል መሰረዝ፣መደለዝ መሰወርና ማጥፋት ሌሎች ለእሳት አደጋ መካከል ሊረዱ የሚችሉ ቁሳቁሶች (እንደ አሽዋ የመሳሰሉት) አማካኝ ቦታ እንዲኖሩ ኩባንያዉ ያመቻቻል፡፡

12.3 የደንብ ልብስ የስራ ትጥቅ

ሀ. በኩባንያው ውስጥ በፕሮቴክሽን (ጥበቃ) በአገልግሎትና ሌሎችም ኩባንያው        አስፈላጊነታቸውን ሲያምንበት የደንብ ልብስ (ዩኚፎርም) ሊሰጣቸው ይችላ፡፡

ለ. የፕሮቴክሽን (ጥበቃ) ሰራተኞች፣ መካኒኮች፣ የጥገና ሰራተኞችና የመሳሰሉት ሰራተኞች እንደአስፈላጊነቱ ኩባንያው የሚሰጣቸውን የስራ መሳሪያ ተጠንቅቆ የመያዝና ለድርጅቱ ስም ብቻ የመጠቀም ኃላፊነት አለባቸው፡፡ 

ሐ. ሰራተኛው ለስራ መገልገያ የተሰጡትን የስራ ልብስ በስራ ቦታዎች ላይ መጠቀም አለበት፡፡ 

መ. ሰራተኛው የተሰጠውን የደንብ ልብስና የስራ ትጥቅ በማንኛውም ሁኔታ ለሶስተኛ ወገን አሳልፎ መስጠት አይችልም፡፡ 

12.4. አባሪ “አባሪ አንድ” የዚህ ክፍል አካል በመሆኑ ይህን ከግንዛቤ በማስገባት ይሠራበታል፡፡ 

ክፍል አስራ ሶስት

የስራ ውል ስለሚቋረጥበት ሁኔታ

13.1 የስራ ውል የሚቋረጠው በአዋጅ ቁጥር 377/96 መሰረት ነው፡፡ 

ክፍል አስራ አራት

የዲሲፒሊን እርምጃ አወሳሰድና የቅሬታ አቀራረብ ስነ-ስርዓት

14.1. የእርምጃ አወሳሰድ 

የዲሲፒሊን እርምጃ የሚወሰደው በሰው ኃይል አስተዳደር መመሪያ መሰረት ስልጣን በተሰጠው አካል ወይም ኃላፊ ይሆናል፡፡ ከመጨረሻ የፅሁፍ ማስጠንቀቂያ ጀምሮ ያሉት ለማህበሩ በቀጥታ ግልባጭ ይደረጋሉ፡፡ 

14.2. የዲሲፒሊን እርምጃዎች 

የተፈፀመው ጥፋት ክብደትና ጥፋቱ የተፈፀመበትን ሁኔታ በማመዛዘን ቀጥሎ የተዘረዘሩት የዲሲፒሊን እርምጃዎች ሊወሰዱ ይችላል፡፡  

ሀ. የቃል ማስጠንቀቂያ 

የሰራተኛው የእለት በእለት የስራ አፈፃፀም በቂ አለመሆኑን የቅርብ ኃላፊው ሲረዳና የፁሁፍ ማስጠንቀቂያ ወይም ከፍ ያለ የዲሲፒሊን እርምጃ መውሰድ እንደሌለበት ሲያምንበት የቃል ማስጠንቀቂያ ይሰጠዋል፡፡ የቃል ማስጠንቀቂያው በሚሰጥበት ጊዜ ሰራተኛው የግል ማህደር ተመዝግቦ ለ3 ወራት ተፈፃሚ ይሆናል፡፡ ሆኖም የተሰጠው የቃል ማስጠንቀቂያው ከ3 ወራት በላይ ለሆነ ጊዜ ማጣቀሻ ሆኖ አያገለግልም፡፡ 

ለ. የመጀመሪያ የፅሁፍ ማስጠንቀቂያ 

ለሰራተኛው ከላይ የተሰጠው የቃል ማስጠንቀቂያ ውጤት (መሻሻል) ያለስገኘ ሲሆን ወይም የተፈፀመ ጥፋት ከባድ በመሆኑ ምክንያት የቃል ማስጠንቀቂያ በቂ እንደማይሆን ሲታመንበት የፅሁፍ ማስጠንቀቂያ ይሰጠዋል፡፡ የፅሁፍ ማስጠንቀቂያው ተግባራዊነት የጊዜ ገደብ በተመለከተ የፅሁፍ ማስጠንቀቂው ከተሰበት ቀን ጀምሮ ለ6 ወራት ተፈፃሚ ይሆናል፡፡ ማስጠንቀቂያው በሰራተኛው ግል ማህደር ውስጥ ነዋሪ ሆኖ ይቀመጣ፡፡ ሆኖም የተሰጠው የፅሁፍ ማስጠንቀቂያ ከ6 ወራት በላይ ለሆነ ጊዜ ማጣቀሻ ሆኖ አያገለግልም፡፡  

1. የጉቦ ወይም ማናቸውም የሙስና () ተግባሮችን መፈፀም 
2. ያለበቂ ምክንያትና ያለፈቃድ ለ5 ተከታታይ የስራ ቀናት ከስራ መቅረት ወይም በአንድ ወር ውስጥ 10 የስራ ቀናት መቅረት ወይም በዓመት ውስጥ 30 የስራ ቀናት መቅረት ወይም ያለ ክፍያ በተሰጠ ፈቃድ የፈቃዱ ቀን ካለቀ በኋላ ያለበቂና ባልተረጋገጠ ምክንያት ከ05 ቀናት በላይ በስራ ላይ አለመገኘት፡፡ 
3. በስራ አጋጣሚ ያወቃቸው በሚስጢር መጠበቅ ያለባቸውን የድርጅቱን ሚስጢር፣ ሰነድና መረጃ የግል ጥቅም ለማግኘጥ አሳልፎ የሰጠ ወይም ያባከነ ለግል ጥቅም ያዋለ፡፡ 
4. ጥንቃቄ በጎደለው ሁኔታ በማንኛውም የድርጅቱ ንብረት ላይ ከባድ ጉድለት ማድረስ ይኸውም አስፈላጊው መረጃ ተጣርቶ በሚመለከተው ባለሙያ ሲረጋገጥ ይሆናል፡፡ 
5. በኩባንያው መኪና /ተሽከርካሪ/ እና ከድርጅቱ ስራ ቦታዎች ውስጥ የአልኮል መጠጥ መጠጣት ወይም በአደንዛዥ እጽ ጫት መጠቀም ወይም በስራ ሰዓትና በስራ ቦታ ሰክሮ መገኘት /ለሲጋራ ማጨሻ ከተከለከለ ስፍራ ማጨስ፡፡ 
6. የኩባንያው ሰራተኛ የሆነና ያልሆነ ሰው የኩባንያውን መኪና እንዲያሽከረክር መፍቀድ 
7. ያልተፈቀደላቸውን ሰዎች ወይም ጓዝ በኩባንያው መኪና መጫንና መጓጓዝ 
8. በኩባንያው የስራ ቦታ በገንዘብ የኪሳራ ጨዋታዎች /ቁማር/ መጫወት ውጤቱ ከግምት ሳይገባ የኩባንያው የንግድ መርህ ወይም ፖሊሲ የሚፃረር ማንኛውንም ተግባር ከኩባንያው ውጪ መፈፀም በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ በህገ ወጥ መንገድ በድርጅቱ ንግድ ስራ ውስጥ መሳተፍ ወይም ይህን ተግባር ለሚፈፅሙ ድጋፍ መስጠት፡፡ 
9. በኩባንያው ንብረትና በሰው ህይወት ላይ አደጋ እንዳይደርስ ለመከላከል ታስበው የወጡ የደህንነት ጥበቃ ደንቦች አለማክበርና ውጤቱም በኩባንያው ንብረት ላይ ከባድ ጉዳት እንዲሁም የሰው ህይወት ላይ አደጋ ሊያደርስ የሚችል ተግባር መፈፀም፡፡ 
10. በወንጀል ጥፋተኛ ሆኖ መገኘትና በጥፋቱም ምክንያት ለተመደበበት ስራ ብቁ ሆኖ አለመገኘት፡፡ 
11. የኩባንያውን ተወዳዳሪነት ሊያኮስሱ የሚችሉ የስም ማጥፋት ለተወዳዳሪ ምስጢር የማሳለፍና ደንበኛን የማራቅ ተግባሮችን መፈፀም፡፡ ከዚህ በላይ ለተዘረዘሩት ጥፋቶች እርምጃ ከወሰዱ በፊት ትክክለኛነቱና ህጋዊነቱ በበቂ ማስረጃ ማረጋገጥና ማጣራት አለበት፡፡ 

ሐ. ለሌሎች ተጨማሪ የጥፋት አይነቶች የሚፈፀመው የቅጣት ደረጃ ከዚህ ኃብረት ስምምነት ጋር በተያያዘው ሰንጠረዥ (አባሪ ሁለት) እንደተገለፀው ይሆናል፡፡ 

14.4. የቅሬታ አቀራረብ ስነ-ስርዓት 

ሀ. ማንኛውም የዲሲፒሊን እርምጃ የተወሰደበት ሰራተኛ በሰው ኃይል የአስተዳደር መመሪያና ከዚህ በታች በተዘረዘረው መሰረት ቅሬታውን በአቤቱታ ወይም በይግባኝ የማቅረብ መብት አለው፡፡ 

ለ. አቤቱታው ወይም ይግባኝ ማለት የሚችለው የዲሲፒሊን እርምጃ አወሳሰድ ስርዓቱን የጣሰ ነው ወይም ቅጣቱ በጥርጣሬና በጥላቻ ላይ የተመሰረተ ነው ወይም ከጥፋቱ ጋር ያልተመዛዘነ ነው ወይም ጥፋት ያልተፈፀመ በመሆኑ ቅጣቱ አግባብነት የለውም በሚል ምክንያት ላይ የተመሰረተ ሆኖ ሲገኝ ነው፡፡

14.5. የቅሬታ አቀራረብ ደረጃዎች 

ደረጃ አንድ፡- የዲሲፒሊን እርምጃ የተወሰደበት በ7 ስራ ቀናት ውስጥ አቤቱታውን በፁሁፍ ለቅርብ ኃላፊው ማቅረብ ይችላል፡፡ በግልባጭ ለሰው ኃይል አገልግሎት እንዲደርሰው ያደርጋል፡፡ 

ደረጃ ሁለት፡- አቤቱታው በደረሰው ከ7 ቀናት ባልበለጠ ጊዜ ውስጥ የክፍሉ ኃላፊው ከሰው ኃይል አገልግሎት ጋር በመሆን አቤቱታውን ይመረምራል ሰራተኛውን ያነጋግራል፡፡ 

• አቤቱታው ሰራተኛው ባለበት ውይይት ከተደረገበት በኋላ የዲሲፒሊን እርምጃው ስለመፅናቱ ወይም ስለመሻሩ ይነገረዋል፡፡ 
• አቤቱታው ተቀባይነት አግኝቶ የዲሲፒሊን እርምጃው እንዲሻር በተወሰነ በሰራተኛው የግል ማህደር የተመዘገበው የስነ ስርዓርት እርምጃ እንዲሰረዝለት ይደረጋል የተወሰነበት ቅጣት ካለም ይነሳለታል፡፡ 

ደረጃ ሦስት፡- ከላይ በደረጃ ሁለት በተሰጠው ውሳኔ ሰራተኛ የማይስማማ በሚሆንበት ጊዜ የመጨረሻ አቤቱታ ለዋና አስኪያጅ ወይም ለተወካዩ ሊቀርብ ይችላል፡፡ 

• በዚህ ደረጃ ዋና እራ አስኪያጅ ወይም ተወካዩ አቤቱታው በደረሰው በ7 የስራ ቀናት ውስጥ ከሰው ኃይል አስተዳደር ጋር በመሆን ሰራተኛው አቤቱታ ያቀረበበትን ምክንያት ይመረምራል፡፡ 
• ሁለቱም ወገኖች በተገኙበት በአቤቱታው ላይ ውይይት ከተደረገበት በኋላ ዋና ስራ አስኪያጅ ወይም ተወካዩ የመጨረሻው የአስተዳደር ውሳኔ ይሰጣል፡፡ 

ክፍል አስራ አምስት

ልዩ ልዩ

15.1. ስለ አለመግባባቶች 

የህብረት ስምምነቱን አተረጓጎም በተመለከተ የሚፈጠሩ አለመግባባቶችን በቅድሚያ በኩባንያውና በሰራተኛው ማህበር መካከል በሚደረጉ ውይይቶች ለመፍታት ጥረቶች ያደርጋል፡፡ አለመግባባቱ በዚህ ጥረት ሊወገድ ካልቻለ በስራ ላይ ባለው አሰሪና ሰራተኛ ጉዳይ አዋጅ መሰረት ታይቶ ውሳኔ እንዲያገኝ ይደረጋል፡፡ 

15.2. ለፍተሻ የመተባበር ግዴታ 

ኩባንያው የስራ ቦታ ንብረትና የሰራተኛው ደህንነት በአግባቡ መጠበቅ ስላለበት በኩባንያው ስራ ቦታና ክልል አስፈላጊ ነው ተብሎ በሚታመንበት ቦታና ጊዜ ፍተሻ ይካሄዳል፡፡ የኩባንያው ሰራተኞችም የመተባበር ግዴታ ስላለባቸው አልፈተሽም ማለት አይችሉም፡፡  

15.4. የኩባንያው የስራ ቋንቋ  

የኩባንያው የስራ ቋንቋ እንግሊዘኛ ቢሆንም በተቻለ መጠን ለሰራተኛ የሚተላለፉ መልዕክቶች፣ ከማህበሩ ጋር የሚደረጉ የፅሁፍ ግንኙነት በአማርኛ ይሆናሉ፡፡ በፅሁፍ የሚደርሱ የስነ-ስርዓት እርምጃዎች አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ በተጠየቀው መሰረት ይተረጎሙታል፡፡ 

15.5. አጠቃላይ ማስታወቂያዎች 

ጠቅላላ ሰራተኛው የሚመለከት ማስታወቂያና መልዕክት ክፍት የስራ ቦታ ማስታወቂያዎች በማስታወቂያ ሰሌዳ ላይ ከተለጠፉበት ቀን ጀምሮ ለሰባት ተከታታይ የስራ ቀናት ተለጥፈው ይቆያሉ፡፡ 

ለ. ኩባንያውና የሰራተኛ ማህበር የህብረት ስምምነቱን አንቀጾች በማንኛቸውም ጊዜ በስምምነት ለማሻሻል ወይም ለመለወጥ ይችላሉ፡፡ ሆኖም የተሻሻለው ወይም የተለወጠ አንቀጽ በተዋዋይ ወገኖች አማካኝነት ለአዲስ አበባ መስተዳደር የሲቪልና ማህበራዊ ጉዳዮች ቢሮ ለምዝገባ ይላካል፡፡ 

15.7. አባሪዎች 

በዚህ ህብረት ስምምነት የተጠቀሱት አባሪዎች በሙሉ የህብረት ስምምነት አካል ሆነው ይቆጠራሉ፡፡ 

15.8. የተስማሚ ወገኖች ፊርማ 

ስለ ኩባንያው 

ስም ______________________

ፊርማ ______________________

ቀን    ______________________ 

ምስክሮች 

ስለ ድርጅቱ 

ስም ______________________

ፊርማ ____________________

ቀን ______________________

ስም ______________________

ፊርማ ____________________

ቀን ______________________

ስም ______________________

ፊርማ ____________________

ቀን ______________________

   ስለ ሰራተኛ ማህበር 

______________________

______________________

______________________

    ስለ ሰራተኛ ማህበሩ

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

የስራ ልብስና የንፅህና መጠበቂያ

ከክፍል አስራ አራት ጋር የተያያዘ