Collective Agreements Database

27459

አንቀጽ አንድ

የስምምነት ዓላማ፡-

የዚህ የህብረት ስምምነት ዋና ዓላማ በአ/ማህበርና  በሰራተኛ መካከል የኢንዱስትሪ ሰላምን ለማስፈን እንዲቻል የሥራ ሁኔታዎቻችን እና  የሥራ ግንኙነቶችን በመወሰን የአክሲዮን ማህበሩን እና የሰራተኛው መብት እንዲከበር የማድረግ ግዴታቸውን እንዲወጡ በማድረግ ነው፡፡

አንቀጽ ሁለት

ትርጉም

1. በዚህ ስምምነት ውስጥ አዋጁ፡- ማለትም የአሰሪ እና ሰራተኛ ጉዳይ  አዋጅ ቁጥር 377/96 እና 494/98 እንዲሁም አዋጅ ቁጥር 25/84 የአክሲዮን ማህበሩ ማቋቋሚያ ደንብ ቁጥር 146/98 እና ወደ ፊት ከላይ የተጠቀሱትን ተክቶ የሚወጣ   አዋጅ  ወይም ደንብ  ማለት ነው፡፡
2. ሕጎች ወይም መመሪያዎች  ፡- ማለት መንግስት  በአሰሪና በሰራተኛ ጉዳይ ላይ ያወጣቸውንና  ወደፊት  የሚያወጣቸውን  ሕጎችና  የማስፈጸሚያ  ደንቦ ማለት ነው፡፡ 
3. ቦርድ ማለት  የባሕር  ዳር /ጨ/ጪ/አ/ማህበር  የዳይሬክተሮች  ቦርድ ማለት ነው፡፡ 
4. የአሰሪና የሰራተኛ ጉዳይ  ወሳኝ ቦርድ ማለት  በክልሉ  የተቋቋመው  የአሠሪና ሠራተኛ  ጉዳዮችን የማየትና  የመወሰን  ስልጣ የተሰጠው አካል ነው፡፡
5. አ/ማህበሩ፡- ማለት  የባሕር  ዳር  ጨርቃ ጨርቅ አክሲዮን ማህበር ነው፡፡

6. የሰራተኛ  ማህበር  ማለት አሰሪና ሰራተኛ  ጉዳይ አዋጅ  ቁጥር  377/96 መሠረት  የተደራጀው  የባሕር ዳር ጨርቃ ጨርቅ አክሲዮን  ማህበር መሠረታዊ  የሠራተኛ ማህበር ማለት ነው፡፡

7. ሠራተኛ፡-  ማለት በአሰሪ እና በሠራተኛ  ጉዳይ አዋጅ  ቁጥር 377/96 አንቀጽ  4 በተመለከተው መሰረት  ከአሰሪው ጋር  በቅጥር ላይ  የተመሰረተ  የሥራ ግንኙነት ያለው  ግለሰብ ነው፡፡

8. አዲስ የሥራ መደብ ፡- ማለት ለአክሲዮን  ማህበሩ እድገት  መስፋት እንዲሁም  የሥራ መቃናት አስፈላጊ ሆኖ በጥናት የሚፈትና በዚህ ህ/ስምምነት  ውስጥ የሚመዘገብ አዲ የሥራ መደብ  ማለት ነው፡፡

9. የእድገት  መስጫ ማወዳደሪያ  ሚዛን፡-  ማለት በአ/ማሕበሩ  ውስጥ በሚፈጠር የክፍት የሥራ  መደብ ላይ  ሠራተኞችን  በእድገት ለመመደብ  ችሎታቸው የሚመዘንበት ነው፡፡

10. የሥራ መደብ ለውጥ፡- ማለት  አንድ ሠራተኛ  የነበረበት  የሥራ መደብ  ለጤንነቱ የማይስማማ መሆኑ  በሐኪም  ቦድ ሲረጋገጥለትና የሥራ መደብ  ለውጥ ጠየቀው ሰራተኛ ያቀረበው ሀሳብ በአክሲዮን  ማህበሩ  ተቀባይነት ካገኘ 

በዚህ ህብረት  ስምምነት መሰረት  የሚመደብበት  የሥራ መደብ ነው፡፡

11. ዝውውር  ማለት  ለሥራው ወይም ለሠራተኛው  ደህንነት  ሲባል  ሠራተኛው ከነበረበት  የሥራ መደብ ወይም ተመሳሳይ  ደረጃ ወደ  አለው ሌላ የሥራ ክፍል የሚዛወርበት  ነው፡፡ 
12. መነሻ ደመወዝ ፤- ማለት   የሥራ መደብ  በጸደቀው  መዋቅር መሰረት  የተወሰነ ዝቅተኛ ደመወዝ ነው፡፡

13. ቀድሞ  ያልታዩ ጉዳዮች  ማለት አስቀድሞ ተጠንቶ  በዚህ ህብረት ስምምነት  በግልጽ  ያልተብራራ  ድንገተኛ  ጉዳይ ማለት ነው፡፡

14. የውል  የሥራ ክርክር፡- ማለት  በአዋጅ  377/96 በአንቀጽ 142 እና አዋጅ 377/96 በአንቀጽ 142 እና አዋጅ  494/98 ከሁሽ  ያጠቃለለ ነው፡፡ 

15. የግል የሥራ  ክርክር፡- ማለት  በአዋጅ  377/96  በአንቀጽ 138  በክልል የመጀመሪያ  ደረጃ ፍ/ቤት  የሥራ ክርክር  ችሎት  የሚቀርቡትን  ከተራ  ቁጥር  1 ከ ሀ- ረ  በተጠቀሱት ምክንያቶች  የሚነሱ ክርክሮችን  ማለት ነው፡፡
16. ቋሚ  ሠራተኛ ፡- ማለት  ላልተወሰነ ጊዜ በአ/ማህበሩ  የጠቀመጠ ሰራተኛ ማለት ነው፡፡
17. የኮንትራት ሠራተኛ፡- ማለት የተወሰነ ስራን  በተወሰነ  ጊዜ ለማከናወን  የጠቀጠረ ሠራተኛ  ማለት ነው፡፡ ይህ ውል  ከአቅም በላይ በሆነ ችግር ምክንያት ስራውም ካልተጠናቀቀ  በሁለቱ ተዋዋዮች  ስምምነት   ሊራዘም  የሚችል ነው፡፡
18.  ጊዜያዊ  ሰራተኛ፡-  ማለት በአዋጅ  ቁጥር 377/96 አንቀጽ በቁጥር 2  በፊደል  “ሸ”  እና  “ቀ”  ላይ የተጠቀሱትን ስራዎች ለመሸፈን ከ45 ቀናት ላልበለጠ የተቀጠረ  ሰራኛ ማለት ነው፡፡
19. መዋቅር፡-  ማለት በባለሙያ  ተጠኝቶ የጸደቀው  የአክሲዮን  ማህበሩ የሠው ኃይል  ብዛት  ደመወዝ የሥራ መደብ ደረጃና  የመስፈርቶችን የሥራ  መመሪያ የያዘ  ማለት ነው፡፡

20. የደመወዝ  ስኬል ማት፡- አ/ማህበሩ  ወደ ጎን  እድገት የሚሰጥበት ወይም ቦነስና  የደመወዝ ጭማሪ  የሚደረግበት  ለየሥራ መደቡ የጠፈቀደ የገንዘብ መጠን ማለት ነው፡፡

አንቀጽ ሶስት

የስምምነቱ  ተፈጻሚነት  ወሰን

ይህ ስምምነት  በአ/ማህበሩ  ውስጥ ላልተወሰነ ተቀጥረው በሚሰሩት ሰራተኞች ላይ ተፈጻሚነት  ይኖረዋል፡፡ 

ይሁን እንጂ  ለማንኛውም አገልግሎት  ለተወሰነ በተቀጠረና በትርፍ ጊዜው  ወይም ለተወሰነ ቀናት ራሱን ችሎ  የተወሰነ ስራ በተለየ ስምምነት  ለመስራ በተቀጠረ ሰው  ላይ  ተፈጻሚነት የለውም፡፡ 

አንቀጽ አራት

1. የአሰሪው  መብትና ግዴታ ፡

1. በዚህ ሕብረት ስምምነት  ላይ ከተጠቀሱት  ጉዳዮች  በተጨማሪ   ማንኛውም የአ/ማህበሩን  ስራ የማቀድ  የመምራት  የመቆጣጠር ሰራታን በየስራ  መደቡ የመመደብና  በበቂ ምክንያት ከቦታ ወደ ቦታ  የማዘዋወር  መብቱ  የአክሲዮን ማሕበሩ ነው፡፡
2.  በአሰሪና  ሠራተኛ  አዋጅ  ቁጥር 377/96 እና በአዋጅ ቁጥር   494/98 የተቀመጠው መሰረት እርምጃ  የመውሰድ  የአ/ማህበሩ መብት ነው፡፡ ይሁን  እንጂ አክሲዮን ማህበሩ  የወሰደው እርምጃ  ለመሰረታዊ ሠራተኞች ማህበሩ  በግልባች ያሳውቃል፡፡

3. አዲስ መደብ  የመክፈት አስፈላጊነቱ  የመወሰን  በየስራው  አስፈላጊውን  የሠራተኛ ኃይል  ብዛት  የመወሰን  በየሥራው  የሚፈለገውን  የት/ደረጃና  የሥራ ልምድ  የመወሰን  አዲስ ሠራተኛ በሕጉ  መሰረት  የመቅጠር  በዚህ  የህብረት  ስምምነት  መሠረት  ተወዳድሮ  ላለፈ  ሠራተኛ  የደረጃ  እድገት  የመስጠት  ለሚወሰዱ  የሥነ  ስርዓት እርምጃዎች  ይቅርታ  የማድግ ወይም  የማሻሻል መብቱ  የአክሲዮን ማህበሩ ነው፡፡

4. ስለ አ/ማህበሩ  ንብረትና ሀብት እንዲሁም  ስለ አክሲዮን  ማሕበር የስራ ሁኔታዎች  ጉዳይ ከሌላ  ወገን ጋር  የመነጋገር  ስለ ዕቃ ግዥና ሽያጭ  የመዋዋል  ኢንሹራንስ  የመግባት  ሌላም  አስፈላጊ የሆነ ውል  የመግባት በአክሲዮን  ማሕበሩ  ስም የመክሰስና  የመክሰስ  መብትና ግዴታ  የአክሲዮን  ማህበሩ ነው፡፡

5. ውክልና  የመስጠት መብት  የአክሲዮን ማህበሩ ሆኖ ከ30  ቀን የሚበልጥ ውክልና  መስጠት  የሚቻለው  ግን ዋና ሥራ አስፈፃ ሲፈቅድ ብቻ  ነው፡፡

6. በሌላ  አኳኋን  ካልተወሰነ  በስተቀር  የአክሲዮን  ማሕበሩን  ስራና  ሠራተኛን የሚመለከቱ ጉዳዮችን ሁሉ መግለጫ ማስታወቅያና የትምህርት  ፕሮግራም የሚያወጣ  አክሲዮን ማሕበሩ ብቻ ነው፡፡ ሆኖም  ሠራተኛ  ማህበሩ  እና  በማሕበሩ የተቋቋሙ  ኮሚቴዎች መግለጫ ለመስጠትም ሆነ ማስታወቂያ  ለማውጣት  ጥያቄው  ለማሕበሩ  ቀርቦ  ማሕበሩም  ጥያቄውን  ለማኔጅመንት አቀርቦ  ሲፈቀድ በሕግ የተደነገገ  መግለጫና ማስታወቂያ ማውጣት ይችላሉ፡፡

7. አንድ ሠራተኛ  ከፍተኛ የዲሲፕሊን  ስህተት ከፈጠረና እስኪያ   ድረስ የግሰቡ በሥራ ላይ መቆየት  ጉዳት ያለው   አክ/ማህበሩ  ከአገኘው ለአንድ ወር  ሠራተኛውን ያለ ደመወዝ ከስራው ሊያግደው ይችላል፡፡  በመጨረሻም  በሚደረገው ማጣራት ግለሰቡ  ጥፋተኛ ሳይሆን  ወይም ጥፋቱ  ለመታገድ የማያበቃው ሆኖ ከተገኘ  የታገደበት የወር ደመወዝ ይከፈለዋ ጥፋተኛ ሆኖ ከተገኘ ግን ደመወዙ አይከፈለውም ይህም እንደ ቅጣት አይቆጠርለትም፡፡ 
8. አክሲዮን ማህበሩ ለሠራተኛው የመታወቂያ  ደብዳቤ  ለመጀመሪያ ጊዜ በነጻ  ይሠጣል፡፡ ሆኖም ጠፋብኝ ብለው በድጋሚ ለሚጠይቁ  ያሳተመበትን ሂሳብ ከሰራተኛው  ላይ የመጠየቅ መብት አለው፡፡
9. የአ/ማህበሩን  ንብረት  ለሌላ ድርጅት  በትውስት የመስጠት  አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝም  በነጻ ወይም  በሽያጭ  የመስጠት መብት አለው፡፡ 
10. ያለ አግባብ   የደመወዝ  ብልጫ  ጭማሪ  የተሰጠው ሰራተኛ ሲያጋጥመው  ደመወዙ ከተጨመረበት እስከ ተስተካከለበት  ገቢ የማድረግ አክሲዮን  ማህበሩ  መብት  አለው፡፡
11. አ/ማህበሩ  የመዋቅር  ለውጥ  ደረጃ  እና ደመወዝ ሲያስተላልፍ  አ/ማህበሩ  ካመነበት የመሰረታዊ ሠራተኛ  ማህበሩን ሊያላቅቅ ይችላል፡፡
12.  በሐኪም  ቦርድ  የቦታ ለውጥ  የታዘዘለት  ሰራኛ ሊሰራ ወደሚችልበት ሌላ ቦታ ወስዶ  በዝቅተኛም ሆነ በተመሳሳይ  የሥራ መደብ  አሰመርቶ ማሰራት የአ/ማህበሩ መብት ነው፡፡ 

ለ/ የአሰሪው  ግዴታዎች 

13. ለሰራተኛው  በስራ ውሉ መሰረት ሥራ የመስጠት 
14. በስራ ውሉ ወይም  በሌላ አኳኋን  ካልተመለከተ  በስተቀር  ለስራ የሚያስፈልገውን  መሳሪያና ጥሬ ዕቃ ከሰራተኛው  የማቅረብ 

15. ሠራተኛውን የሚመለከቱ  የመንግስት አዋጆች ደንቦችና መመሪያዎች እንዲሁም  በሕብረት  ስምምነት ውስጥ የተመለከቱትን  ሁሉ በሚገባ የማክበር 
16. ሰራኞች በሙያም  ሆነ በእውቀት  እንዲሻሻሉ ከሚያደርጉ የመንግስትም ሆነ ከግል  ድርጅቶች ጋር የመተባበር 
17. ለሠራተኛው ደመወዙንና  ሌሎች  ክፍያዎችን በአሰሪና ሠራተኛ  ጉዳይ አዋጅ  377/96 እና በህብረት  ስምምነቱ  መሰረት  የመክፈል
18. ለሰራተኛው የሚገባውን ሰብዓዊ  ሰብዓዊ ክብር የመጠበቅ 
19. የሠራተኛውን  ደህንነትና ጤንነት  ለመጠበቅና ከአደጋ ለመከላከል  የሚያስፈልጉት  በሕግ  አግባብነት  ካላቸወ  መ/ቤቶች  በሚመጡ  መመሪያዎች መሠረት  የማሟላት፡፡ 
20. ሠራተኛው መብትና ግዴታውን በቅድሚያ እንዲያውቅ አክሲዮን  ማሕበሩ ከመሰረታዊ  ሰራተኛ ማህበሩ ጋር  ያደረገውን የሕብረት  ስምምነት ቅጅ አባዝቶ  የመስጠት፡፡
21. የሰራተኛው ጤንነት  እንዲመረመር በሕግ ወይም አግባብ ባለው  ባለስልጣን ትዕዛዝ  በሚሰጥበት ጊዜ  ለምርመራ  የሚያስፈልገውን በወጪ የመሸፈን፡፡
22. በአሰሪና  ሰራተኛ  አዋጅ 377/96  የተመለከቱትን ያላቸውን ዝርዝሮች  ያካተቱ  የሰራኛውን   የጤንነት  ሁኔታ በስራ ላይ  የሚርስ ጉዳት  እና ሌሎችም በሚኒስተሬር /በሰራኛና ማህበራዊ ጉዳይ ሚኒስቴር/ እንዲያዙ የተወሰኑ መረጃዎችን  የሚያሳዩ  መዝገብ  የመያዝ
23. የሥራ ውል በሚቋረጥበት  ጊዜ  ሠራኛው ሲሰራ  የነበረው የሥራ ዓይነት የአገልግሎት  ዘመንና ሲከፈለው የነበረው ደመወዙን የሚያሳይ  የምስክር  ወረቀት ለሰራተኛው የመስጠት እንዲሁም  በስራ ላይ እያለ በዓመት  ሁለት ጊዜ  በየስድስት ወሩ የሥራ ልምድ  የመስጠት፡፡

24. አዲስ ተቀጣሪ ሠራተኛ  ሲቀጠር  እድገትና ዝውውር  ሲፈልግ ለማህበሩ የማሳወቅ
25. በሠራተኛው ላይ የሥነ ሥርዓት እርምጃ  ሰወስድ በግል  ለማህበሩ ማሳወቅ 
26. በየበጀት ዓመቱ መጨረሻ  የአ/ማህበሩን  ትርፍና ኪሳራ ለመሰረታዊ ሰራተኛ ማህበሩ  የማሳወቅ
27. መሰረታዊ የሰራተኛ ማሕበሩንና አባላቱን የሚመለከት የቃልም ሆነ የጽሑ መልእክቶ ሲመጡ  መልዕክቱ  እንዲደርስ  የማድረግ ፡፡
28. አጠቃላይ  የአ/ማህበሩን  ሠራተኞ የሚመለከት  አዳዲስ  የአሰራር ሲስተሞና አደረጃጀቶች ሲኖት ለሰራተኛ  ማሕበሩ  ያሳውቃል፡፡ ለውጡም ከዚህ ህብረት  ስምምነት ጋር የሚቃረን  መሆን የለበትም ሆኖም የፈረቃ ሥራ ለውጥ እንደ ከባድ  የስራ ለውጥ ሆኖ አይታይም፡፡
29. የሠራተኛ ማህበራዊ  መሪ የሥራ አስፈጻሚ  ኮሚቴ  አባል በመሆኑ ሕጋዊ  መብቱን  ሲያስከብር  በማንኛውም  አኳኋን  አይደናቀፍም ወይም ህገዊ  መብቱን በማስከበር በሰራኛው  ላይ እርምጃ አይወስድም  እዲሁም በሠራኛው ማህበር መሪ እና ስራ አስፈጻሚ ኮሚቴ  አባላት ላይ  የተሞላው የሥራ በአፈጻጸም  ነጥብ ላይ በማህበር  ውስጥ ከመመደቡ በፊት ካለው  የሥራ አፈጻጸም  ቀንሶ ቢገኝ  አክሲዮን  ማሕበሩ  ከሰራተኛ ማሕበሩ ጋር ጉዳዩን መርምሮ  መፍትሔ የመስጠት፡፡
30. ይህን  የሕብረት  ስምምነት ለማሻሻል ወይም ስለ አዲስ የሥራ  ሁኔታዎች ወይም የሰራተኞ መብት  ለማስከበር ለውይይት  መሠረታዊ  ሠራኛ  ማሕበሩ  ሲጠይቅ  አሰሪው የመቀበል ፡፡

31. አክ/ ማህበሩ  አቅሙ በፈቀደ  መጠን ለሰራኛው የሰርቪስ  አገልግሎት  ይሰጣል፡፡ ሆኖም ግን  ከዚህ በፊት  አክ/ማህበሩ  የሰርቪስ አገልግሎት  ሲሰጥበት ከነበረው የፋይናንስ  ወይም  የኢኮኖሚ አቅም ዝቅ ከላላ  በስተቀር  የነበረው ሰርቪስ  አገልግሎት ሊቋረጥ አይችልም፡፡  ሆኖም ግን ፎርማሊቲዎችን በተመለከተ  እደተጨባጭ ሁኔታው  እየጠጠና በየጊዜው ለውጥ  ሊደረግ  ይችላል፡፡ የአዲስ አበባ  ቅ/ማ/ጽ/ቤት  ሰራተኞች የሚሰሩበት ቀናት  ጠዋትና ማታ  ብቻ በአዲስ አበባ  የከተማ  አውቶቡ ታሪፍ መሰረት ይከፍላል፡፡
32. የመሰረታዊ  የሠራተኛ ማሕበሩ  ሠራኞች የመሰረታዊ ሠራተኛ  ማሕበሩ  አባል ለመሆን  የፈቀዱበትን ቅጽና  የሠራተኛውን  ፊማ የያዘ  ሰነድ/ማስረጃ / ለአክሲዮን  ማህበሩ ሲያቀርብ  የማህበርተኝነት  መዋጮን  ከወር ደመወዙ እየጠቆረጠ  በመሰረታዊ  ሠራተኛ  ማሕበሩ ስም  በተከፈተው  የባንክ  ሒሳብ  ገቢ በማድረግ  ያሳውቃል፡፡ ከማህበሩ  አባልነት  የሚወጡ ሰራኞ ሲያጋጥም  ለመሰረታዊ ማሕበሩ ሠራተኛው  አመልክቶ  ለመፍቀዱ  መሰረታዊ  ሠራኛ ማህበሩ ለአ/ማህበሩ  ሲያሳውቅ ተቆራጭ  አይቀንስበትም፡፡
33. የመሰረታዊ  ሰራተኛ ማሕበር አባላት ልዩ ልዩ  የህብረት ስራዎች ለማቋቋ በሚፈልጉበት  ጊዜ እያንዳዳቸው በፈቃደኝነት የፈረሙበትን ስም ዝርዝር የገንዘብ ልክ በማህበሩ  ደብዳቤ አማካኝነት  ሲደርስ አክ/ ማህበሩ የተባለውን  ገንዘብ ከደመወዛቸው ላይ  ቀንሶ በዚሁ  አንቀጽ  ተራ ቁጥር  /4.420 በተገለጸው  መሠረት  ይፈጸማል፡፡
34. በዚህ አንቀጽ ተ.ቁ  41.20 እና 4.1.21. መሠረት  በአክ/ማህበሩ  አማካኝነት ከሠራተኞች ደመወዝ በ እየጠቀነሰ  በማሕበሩ የባንክ  ሒሳብ ቄጥር ገቢ  የሆነውን  ገንዘብ ትክክለኛነቱን ማሕበሩ እንዲቆጣጠር አክ/ማህበሩ  ይፈቅዳል፡፡

35. እያንዳንዱ ሠራተኛ  ስተመደበበት የሥራ መደብ  የሥራ ዝርዝር  /ጆብ ዲስክሪፕሽን/ በጽሑፍ  አክሲዮን ማሕበሩ አዘጋጅቶ ይሰጣል፡፡
36. አክሲዮን  ማሕበሩ  ለሰራተኞች የጡረታ  ቁጥራቸውን ያሳውቃል፡፡ የጡረታ  ጊዜያቸው  ሲደርስ የጡረታ  አበል በጊዜው እንዲያገኙ  የማድረግ  ግዴታ አለበት፡፡ 
37. የሰራተኛው የሥራ አፈጻጸም  በየአመቱ  በታህሳስ  መጨረሻና  ሰኔ መጨረሻ  ላይ ሁለት  ጊዜ  ይሞላል፡፡  በወቅቱም ሠራኛው በክፍሉ ውጤቱን እዲያወቅ ያደርጋል፡፡ ቅሬታ  ካለ በሥራ ሂደት ኃላፊው   ታይቶ  የሚጸድቅ  ወይም የሚሻሻል  ሆኖ ወደፊት  ዝርዝር አፈጻጸምና  መለኪያዎች የሥራ ደንብ  ያዘጋጃል፡፡
38. አክሲዮን ማሕበሩ  በሕግ  ከታወቀው ሰራተኛ  ማህበር  ሌላ በውስጥም ሆነ በውጭ የማህበሩን  ሕልውና የሚቃረኑ ግለሰቦችን ወይም ሰዎን አይደግፍም ወይም አይነቅፍም፡፡
39. አክሲዮን ማሕበሩን  የሚጎዳ  ነገር መከሰቱን በሠራተኛው ወይም በሌላ አካ ሲጠቆም አክሲዪን ማሕበሩ  አጣርቶ አስቸኳይ እርምጃ  ይወስዳል፡፡ 
40. አክ/ ማህበሩ   ከሰራኛ ማሕበር አባላት የመሰርታዊ ሰራተኛ  ማሕበሩን በሚመለከት  የሚቀርብለትን ጥያቄ  አያስተናግድም፡፡
41. አክ/ማህበሩ  ከሠራተኛው ደመወዝ ላይ ያለ  አግባብ ቀንሶበት ቢገኝ የተቀነሰበትን ገንዘብ በአንዴ ይከፍላል፡፡
42. አሠሪው  ሠራተኞችን የመሰረታዊ  ሠራተኛ ማህበር አባል  እንዲሆኑ አይቀሰቅስም ጣልቃ በመግባትም ሆነ በማባባል ከመሠረታዊ ሠራተኛ  ማህበር  እንዲወጡ  አያደርግም፡፡

43. አክሲዮን ማህበሩ  የመሠረታዊ  ሠራኛ ማህበር  አባል  በሞንና ባለመሆን  በሠራተኛው  ላይ ልዩነት አይፈጥርም በመሠረታዊ  ሰራተኛ ማህበሩም ሕጋዊ  እንቅስቃሴ በማድረጉ  ምክንያት ጉዳት  አያደርስበትም፡፡  
44. አክሲዮን ማህበሩ የመሰረታዊ  ሠራተኛ ማህበር አባል  በመሆንና ባለመሆን በሠራተኛ ማሕበሩም  ሕጋዊ እንቅስቃሴ  በማድረጉ ምክንያት ጉዳት  አያደርስበትም፡፡
አ/ማህበሩ  የሥርዓተ ጾታን ጉዳይ በአመታዊ ዕቅዱ  ይዞ ይሰራል፡፡

አንቀጽ አምስት

1. የመሠረታዊ የሰራተኛ ማህበሩ  መብትና ግዴታ ፡- 

ሀ/ የማህበሩ መብት 

1 በዚህ ስምምነት ውስጥ ስለተካተቱት  እና ሌሎች  ጉዳዮች  ሠራኛውን  ወክሎ  ከአሠሪው ጋር ሊነጋገር የሚችለው  የመሰረታዉ የሰራኛ ማህበር ብቻ ነው፡፡

2. አ/ማህበሩ  የመዋቅር  ለውጥ ሲያደርግ በዝግጅትም  ሆነ በአፈጻጸም  ላይ የመሰረታዊ ሠራተኛ ማህበሩን  እንዲተባበር  ሱጠየቅ ሙሉ ተሳትፎ ማሕበሩ ያደርጋል፡፡
3. በየንዑስ  ክፍሉ ሠራኞችን  የሚያስተባብሩ  የሚመሩ አንድ አንድ የሆርሻ ተጠሪዎች ተመርጠው ይሰራሉ፡፡
4.  ሠራተኛውንም በምርት ስራ ተግተው  እንዲሰሩ  ይቀሰቅሳ የሰራኛውን ቅሬታ  እዚያው  ሥራ ቦታ  መፍትሔ  እንዳያገኙ ያደርጋሉ፡፡
5. በአ/ማህብሩ  ውስጥ ያለው ሕጋዊ የመሰረታዊ  የሠራተኛ  ማሕበር  ጽ/ቤት  ሠራተኛውን  በሚመለከት  ጉዳይ ላይ ሕጋዊ  መግለጫ የመስጠት መብት አለው፡፡

ለ/  የማሕበሩ  ግዴታ፡

6. ሠራተኛው  የሕብረት  ስምምነቱ  አንቀጾች ትርጉምና  አፈጻጸም  በሚገባ  እንዲረዳ  የበኩሉን ሁሉ  ያደርጋል፡፡
7. ይህን ሕብረት  ስምምነት  ለማሻሻል ወይም ስለ አዲሱ የስራ  ሁኔታዎች ለውይይት  አሠሪው  ሲጠይቅ  ይቀበላል፡፡
8. የሕብረት  ስምምነት ሕጎችና  መንግስታዊ መመሪያዎችን  መሠረት  በማድረግ  አሠሪው  የሚያወጣውን  አስፈላጊ የሆኑ መመሪያዎችን እና  ዕቅዶችን  ለማስፈጸም  ማኔጅመንት  በሚያደርገው ጥረት ሁሉ ማሕበሩ ድጋፍ ያደርጋል፡፡
9. በአክሲዮን  ማሕበሩና በሠራተኛው  መካከል አንዳድ ቅሬታዎች ሲፈጠሩ ጉዳዩን በውይይት ለመፍታና በመግባባት ለመፈጸም ማሕበሩ ሙሉ  ትብብር ያደርጋል፡፡
10. የአ/ማህበሩ ምርት የበለጠ እድገት እንዲኖውና ትርፋማ እንዲሆን ሠራተኛውን  ማበረታታትና መቀስቀስ አለበት፡፡
11. ለሰራተኛው የሚሰጡትን  የሚከፋፈሉ ምርቶች አክሲዮን ማህበሩ  በሚያወጣው ፕሮግራም መሠረት  በቅደም ተከተል እንዲፈጸም ክትትል ያደርጋል፡፡
12. ሠራኛው በአ/ማህበሩ ላይ ቅሬታ  ኖሮት ይህንንም ለመውጣ ጥረት በሚያደርግበት ጊዜ  በዚህ ሕብረት  ስምምነት ላይ የመለከቱትን  የቅሬታ  አቀራረብ ስርዓቶች እንዲከተል ያደርጋል፡፡
13. ማህበሩ ማንኛውም ሠራኛውን የሚመለከት ሕብረት ስምምነት  የጠጠቀሱትን ጉዳዮች በግሉ  ለማሻሻል  ለመሠረዝ  ወይል ለመለወጥ አይችልም፡፡ 

14. ማሕበሩ በአዋጅና  በህ/ስምምነት  የተደነገገውን የሠራኛ መብቶችና ግዴታዎች በአክሲዮን  ማሕበሩ ሰራኞች ዘንድ እንዲከበሩ ጥረት በሚያደርግበት ጊዜ ወይም ወቅት  ስለ አ/ማህበሩ  እድገት እንዲሁም  ስለሚያጋጥሙ ችግሮች  የአሰራር ለውጥ ወይም ከነበረው  አደረጃጀት የተለየ ሌላ  አደረጃጀት ሲደረግ ሠራተኛ  ማሕበሩ ጉዳዩን  በጥልቀት  አውቆና ተረድቶ  ለአሰሪው ድጋፍ  ያደርጋል፡፡ 

አንቀጽ ስድስት

1. የሰራተኛው መብትና ግዴታ 

ሀ/  የሠራተኛው መብት 

1. ለሰራበት የሚከፈለው ደመወዝ ወይም አበል በወቅቱ  የማግኘት  መብት አለው፡፡ 
2. ደመወዝ  የሚከፈለው ለሰራበት ወይም በሕግ  እንዲሠራ የተቀጠረበትን  ስራና ጊዜ ቢሆንም የድሮውን ፖስታ የማደል ሥራ አይከናወንም ሆኖም  ግን ጊዜን ማቴሪያልን  በማይባክን ሁኔታ ተቀናናሽ  ሂሳቦችን በግልጽ  በሚያሳይ  በተዘጋከ የመክፈያ  ሰነድ  አማካኝት  ሲጠይቅ  የማግኘት  መብት አለው፡፡
3. ሠራተኛው ሳያውቅ  ወቀሳ ማስጠንቀቂያ  ቅጣት በግል  ማሕደሩ  ውስጥ አይቀመጥም  እንዲሁም  ሠራኛው በግል ማሕደሩ  ላይ ጥርጣሬ ሲኖረው እና ሲጠይቅ  መሰረታዊ  የሠራተኛ  ማሕበሩ  የአ/ማህበሩን አሰራር ጠብቆ የሠራተኛውን የግል ማሕደር  ማየት  ይችላል፡፡ 
4. ማንኛውም ሠራተኛ  ጡረታ  የሚሞላበትን የሕይወት ታሪክ  ቅጽ  የትምህርት መረጃ  ወይም ሌላ  መረጃ  በጽሑፍ  ሲተይቅ ከማሕደሩ ከሚገኘው ቀሪ በራሱ ወጭ ፎቶ ኮፒ  አድርጎ የመውሰድ መብት አለው፡፡ 

5. በአሰሪና ሠራተኛ ጉዳይ አዋጅ 377/96 አንቀጽ 157 ንዑስ አንቀጽ  1 እና በሀገሪቱ ሕጎች  መሰረት የሠራኛው ዲሞክራሲያዊና ሰብዓዊ መብቶች  የጠበቁ ናቸው፡፡ 
6. በዲሲፕሊን  ችግር  ምክንያት ካልተወሰነበት በስተቀር  ሠራኛውን በስራ  ውሉ መሰረት  ከሚሰራበት ሥራ  ውሉ  ደረጃና  ደመወዝ  ዝቅ አድርጎ  ማሰራ የተከለከለ ነወ፡፡  ይሁን እንጂ  በጤና ምክንያት  መስራ ያልቻሉ ሰራተኞች  ዝቅ ባለ መደብ  ደመወዛቸውን ሳይነካ  የታዘዙትን እየሰሩ  እንዲያገግሙ ይደረጋል፡፡ ይሁን እንጂ ነገሩ  ዘላቂ ሆኖ ለአክሲዮን  ማሕበሩ  ጉዳት ካመጣ ግን በሐኪሞች  ቦርድ ውሳኔ መሰረት  ተግባራዊ ይደረጋል፡፡ 
7. አ/ማህበሩ አዲስ አደረጃጀት  በሚፈጥርበት ጊዜ አ/ማህበሩ   ለሰራኞ ተፈላጊውን  የትምህርት እና  የሥራ ልምድ መስፈርት ማደግ ምክንያት ሳያሟላ ቢገኝ  አክ/ማህበሩ  ሠራተኛውን ዝቅ ወዳለ  መደብ ባሟላበት  ደረጃ ሊመድበው ይችላል ሆኖም  ቀድሞ የያዘውን ደመወዝ አይቀነስበትም፡፡
8. ሴቶች  የቅድ ካንሰር ምርመራ በአ/ማህበሩ ወጪ ምርመራ  ተጠቃሚ ይሆናሉ፡፡ 
9. ሴቶች በሕጋዊ  ሕክምና  እርግዝናቸው በጤናቸው ላይ ችግር  የሚፈጥር መሆኑ  በሐኪም  ሲረጋገጥ ውርጃ  እንዲፈጸም  ሲደረግ  ሴቷ የድህረ ወሊድ ፈቃድ  ተጠቃሚ ይሆናሉ፡፡

ለ/  የሰራተኛው ግዴታ 

10.   ስለ አሠሪና ሰራተኛ ጉዳይ  የወጣ አዋጅ ተጓዳኝ  ደንቦች  ይህን የሕብረት ስምምነት   መሰረት   ወደ ፊት  የሚወጡትን  ማሻሻያዎችና  መመሪያዎች ተቀብሎ በስራ ላይ የማዋል፡፡
11. ሠራተኛው ለተቀጠረበት ሥራ መላ ጉልበቱንና  ችሎታውን በማዋል የአክ/ማህበሩን  የሥራ ውጤት  እንዲዳብር በትጋትና  በጥንቃቄ የመስራት፡፡

12.   ሠራተኛው ሥራውን  ለማከናወን  በስራ ላይ  የሚገለገልባቸውን የአደጋ  መከላከያ ወይም  ማንኛውም መሳሪያ  ወይም ዕቃ  በጥንቃቄ ጠብቆ የመያዝ እና የማገልገል፡፡
13. ለስራ ብቁ  በሆነ አእምሮና የአካል ሁኔታ በስራ ላይ መገኘት 
14. በስራ ቦታ  በሕይወትና  ንብረት ላይ  አደጋ ሲደርስ  ተገቢውን  ዕርዳታ መስጠት 
15. ራሱም ሆነ ጓደኞቹ አደጋ  ላይ የሚጥል  ወይም የአ/ማህበሩን አጠቃላይ  ጥቅም  የሚነካ ማናቸውም ሁኔታ ሲያጋጥም  በወቅቱ ለአሰሪ ማሳወቅ
16. በአ/ማህበሩ ግቢ ውስጥ ሲጋራ ማጨስ ከተፈቀደ ቦታ ውጪ ማጨስ ክልክል ነው፡፡
17.   በአ/ማህበሩ  ስራ አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ የሠራተኛውን  ሰብዓዊ ወይም መሰረታዊ የሥራ ሁኔታዎችን የሚለውጥ ሆኖ እስካልተገኘ ድረስ  በተመሳሳይ ስራ እንዲሰራ  የሚወጣውን መመሪያ  የመቀበል፡፡ 
18. በአዋጅ 377/96 አንቀጽ 67 ከ ሀ እስከ መ  በተጠቀሱት  መሰረት የትርፍ ሰዓት ሥራ  እንዲሠራ ሲታዘዝ የመስራት፡፡
19. የአክሲዮን  ማሕበሩን  የኢንዱስት ሰላም የሚያውክ የሀሰት ወሬና  ውዥንብር  ከመንዛትና ጠብ አጫሪነት  ማጽዳት፡፡
20. ሁል ጊዜ የራሱንና የአክሲዮን  ማሕበሩን ስም በመጠበቅ መልካም ጸባይ መያዝ 
21. አክሲዮን ማሕበሩ  ካልፈቀደ  በስተቀር በስራ ቦታ በሥራ ጊዜ ልዩ ልዩ  ሕትመቶችን መጽሐፎችን ማስፈረሚያ ሊስቶችን  የመሳሰሉትን  ማል መለጠፍ  ማዞር ፈጽሞ  የተከለከለ ስለሆነ ይህንን አለመፈጸም፡፡

22. አክሲዮን ማሕበሩ ሳያውቅ በስራ ሰዓትም ሆነ በእረፍት  ጊዜው  በአክሲዮን  ማሕበሩ ግቢ  ውስጥ ስብሰባ ማድረግ  የተከለከለና ሕገ ወጥ ስለሆነ ይህን መፈጸም አለበት፡፡
23. በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ  መንገድ ከአክሲዮን  ማሕበሩ  ደንበኞች ወኪሎቻቸው ወይም ከማናቸውም ተገልጋይ ከሚሽን ማማለጃ ወይም ጉቦ አለመቀበል፡ 
24. ስካር እና አእምሮን የሚያደነዝዙ ዕጾችን  ተመርዞ በስራ ቦታ መገኘት  የሚያስቀጣ መሆኑን መረዳ ማንኛውም ሠራተኛ ከአቅም በላይ  መሆኑ ሲታመንበት ካልሆነ በስተቀር አስቀድሞ ፈቃድ ሳይሰጠው ከመደበኛ ስራው ላይ መቅረት  አይገባውም፡፡
25. በስራ ሰዓት ያለፈቃ ሥራውን ትቶ ከክፍል ወደ ክፍል  ከስራ ቦታ ውጭ አለመዘዋወር፡፡
26. ስለ ጤና  አጠባበቅ  እና አደጋ  መከላከል በአክሲዪን ማሕበሩ የሚመጡትን  መመሪያዎች አክብሮ በጥንቃቄ ስራ ላይ ማዋል፡፡
27. ድምጽ ያለውም ሆነ ድምጽ የሌለው የጦር መሳሪያ  ወደ አክ/ማህበሩ  ይዞ መግባት  የለበትም፡፡ ሕጋዊ ፈቃድ  ቢኖረውም  እንኳ ለጥበቃ አስረክቦ  መግዛት አለበት፡፡ 
28. የጠቀጠረበትን ስራ በተወሰነው የሥራ ሰዓት ተገኝቶ የመስራት፡፡
29. በስራው  ላይ የቅርብ አለቃውን  ትዕዛዝ የመፈጸም 
30. ያለ በቂ  ምክንያት ወይም  ከአለቃው  ፈቃድ ሳይቀበል ከስራ አለመቅረት
31. በአ/ማህበሩ  በቋሚነት  ከተቀጠረ በኋላ የሥራ ውል ሳያቋርጥ  በሌላ መ/ቤት  በቋሚነት  ተቀጥሮ አለማገልገል፡፡

32.  በስራ ሰዓት በተገቢው  ኃላፊ ሳይታዘዝ  በውጭ ሰው ወይም  ድርጅት  ስራ አለመስራት 
33. ማህበሩ  ሳያውቀው  ሰራተኞን አቀነባብሮ በስራ ቦታና ጊዜ ማስፈረምና ተፈራርሞ ለአ/ማህበሩም ሆነ  ለማሕበሩ ማቅረብ  ሕገ ወጥ ድርጊት ነው፡፡
34. ሰራተኛው የሚሰጠውን የሥራ ልብስና የአደጋ መከላከያ  መሳሪያዎችን መጠቀም  ግዴታው ነው፡፡
35. ሰራተኛው  የሥራ መግቢያና መውጫ ሰዓቶችን  የማክርና ያለፈቃድ መደበኛ ስራውን ትቶ  መቅረት  የተከለከለ ነው፡፡ 
36. ሠራተኛው ሥራውን ትቶ  መተኛት በግቢው ውስጥና በሌሎች ቦታዎች መዘዋወር  እንዲሁም  የሚሰሩ ሰራተኞች  ስራ ማስፈታት  የተከለከለ ነው፡፡
37. ሠራተኛው በተዋድ በአ/ማህበሩ  የሥራ ኃላፊዎች ዘንድ ዪሰጠውን መመሪያ  ተቀብሎ  የመስራት ግዴታ  አለበት፡፡
38. በማንኛውም ሁኔተ  በአ/ማህበሩ  ማስታወቂያ ሰሌዳ ላይ ያ ፈቃ መገልገል ወይም ሕጋዊ   ማስታወቂያ መቅድ ወይም መሰረዝ  እርምጃ ያስወስዳል፡፡
39. ሰራተኛው  ከስራው ጋር በተያያዘ ምክንያት  አክ/ማህበሩ የምስክርነት  ቃል እንሲሰጥ ሲጠይቀው  የመተባበር ግዴታ  አለበት፡፡
40. አክ/ማህበሩ  ወደፉት  ምርታማነትን ለማሳደግና ጥራትን  ለማሻሻል የሚቀምባቸውን አዳስ የአሰራር ስርቶች ስለሚኖ ተቀብሎ የመፈጸም  ግዴታ ይኖርበታል፡፡
41. ማንኛውም ሠራኛ ከተፈቀድ የሻይና የምሳ ፕሮግራም ውጭ ሻይ ቤትና  ምግብ ቤት ቁጭ ብሎ መገኘት በሕግ ያስቀጣል፡፡
42. አንድ ሰራተኛ  ቋሚ  ዝውውር  ሲፈጸምለት ከነበረበትና ከሚሄድበት  የሥራ ቦታ ላይ የሚገኙትን  የደንብ ልብስና  የአደጋ መከላከያዎች ሁሉን  

የማግኘት  መብት የለውም  ማግኘት የሚገባው  በቋሚነት የተዘዋወረበትን የስራ መደብ  ጥቅማ ጥቅም ብቻ ነው፡፡

43. ከዚህ በላይ  የተመለከተውን ግዴታ  የማያከብር ሰራተኛ  በሕጉ ወይም በዚህ ሕብረት  ስምምነት  የተመለከቱት የሥነ  ስርዓት  እርምጃዎች  ይወስዱበታል፡፡ 
44. በአ/ማህበሩ በተዘጋጀው  የሥርዓተ ጾታ መመሪያ አንቀጽ  9 እና 10 የተዘረዘሩትን  የመፈጸም  ግዴታ አለበት፡፡

አንቀጽ ሰባት

1. በድርጅቱ  ውስጥ ስሚደረግ  ዝውውር 

1. ሰራተኛው ለአክሲዮን ማሕበሩ ሊሰጠው የሚችለው  ጠቀሜታ  ሲታመንበትና አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ  አክሲዮን ማህበሩ 
2.   ሰራተኛው  በስራ ላይ የሚፍጽመው ጥፋት  በህ/ስምምነቱ መሰረት  ከስራ የሚያስወጣ ሆኖ ሲገኝ  አክሲዮን ማህበሩ  እንደአስፈላጊነቱ  ለማሻሻል  ከፈለገ ከፍተኛውን ቅጣትና  የመጨረሻ ማስጠንቀቂያ  በመስጠት በተገኘው የስራ ቦታ  አዛውሮ ማሰራት ይችላል፡
3. በአክሲዮን ማህበሩ ውስጥ በተመሳሳይ ደረጃ የሚሰሩት  ስራ ተዛማጅ ሆኖ  ሲገኝ  በሥራ መደቡ ላይ የተመደቡትን ሠራተኞች  የያዙትን የሥራ መደብ እንዲለዋወጡ ሲስማሙና አክ/ማህበሩ  ሲፈቅድ ሊዘዋወሩ ይችላሉ፡፡
4. አክ/ማህበሩ  በአንድ የሥራ ሂደት ውስጥ ትርፍ የሰው ኃይል  ሲኖረው በዚህ  ስምምነት ተ.ቁ 1 ላይ  የተጠቀሰውን  ሳያጓድል ወደ ሌላ ቦታ  ሊያዘዋውረው ይችላል፡፡
5. ስራው የማይበደል መሆኑ  ከታመነበትና  ቦታ ከተገኘ በሠራተኛው ጥያቄ  አክ/ማህበሩ ሲፈቅድ ሰራተኛውን  ከፈረቃ ወደ ፈረቃ   ከኬዝ 

ቲም ወደ ኬዝ ቲም  ከስራ ሂደት ወደ ስራ ሂደት  በዚህ ስምምነት  ተራ ቁጥር  1 ላይ  የተጠቀሱትን  ሳያጓድል ሊያዘዋውረው ይችላል፡፡

6. ሰራተኛው ከባ/ዳር  ውጭ አዲስ አበባ  ማ/ጽ/ቤት  እና ወደፊት  አክ/ማህበሩ  በሚከፍታቸው የሽያጭ  ጣቢያዎች  ሠራኞን ማሰራ ሲፈልግ  በዚህ አንቀጽ ተ.ቁ 7.1. ላይ የተጠቀሱትን ሳያጓድል  አዛውሮ  ማሰራት ይችላል፡፡  ዝውውሩ  በአክሲዮን ማሕበሩ አነሳሽነት የተፈጸመ  ከሆነ የውሎ አበል  የትራንስፖርትና  የጓዝ  ማንሻ  ክፍያ ይፈጽማል፡፡  የጓዝ  ማንሻውም ክፍያ ከ8/ስምንት/ኩንታል  ሂሳብ ይሆናል፡፡ ይህም ተፈጻሚ የሚሆነው ሕጋዊ  ደረሰኝ ሠራተኛው ሲያቀርብ ነው፡፡
7. በአ/ማህበሩ  ውስጥ አንድ የስራ መደብ  ሲለቀቅ  ወይም ሲከፈት  በቅድሚያ  ለዚሁ  ብቁ  ነው ተብሎ  የታመነበት ሰራተኛ ወይም በሐኪሞች  ቦርድ የስራ አካባቢ ለውጥ የታዘዘለት ሰራተኛ  ካለና  መስፈርቱን  ያሟላ  ከሆነና ከተፈቀደለት  በክፍት የስራ መደቡ ላይ ይመደባል፡፡

አንቀጽ ስምነት

1. የደረጃ ዕድገት 

1. በአክሲዮን  ማህበሩ  ክፍት የሥራ መደብ ሲፈጠር ከውጭ  ከመቀጠሩ በፊት  ለውስጥ  ሰራተኞች የሥራ መደቡ  የሚጠይቀውን  መመዘኛዎች የሚያሟሉ መኖራቸውን  ለማጣራት  ለ 7 ቀን ያህል  የሚቆይ  ማስታወቂያ  ይወጣል፡፡ የማስታወቂያው  ግልባጭ ለሰራተኛ ማህበሩ  ይሰጣል፡፡  የመወዳደሪያ ጊዜ  ካለፈ በኋላ ሌላ  ምዝገባ አይፈቀድም፡፡ 

ሀ/  ለአ/ማህበሩ  ስራ አክሲዮን ማህበሩ አካባቢ ውጭ የሄደ  ሠራተኛ ለክፍት  ቦታው የሚመጥን  ከሆነ አ/ማህበሩ  በውድድሩ እንዲገባ ያደርጋል፡፡ 

ለ/በሕጋዊ ፈቃድ  በሥራ  ላይ ያልተገኘ ሠራተኛ  ከሆነ ግን  ለክፍት ቦታው የሚመጥን ሆኖ ከተገኘ በወኪሉ  /በሚመለከተው/ ሰው  አማካኝነት ሊመዘገብ ይችላል፡፡ 

 ሀ/ለክፍት  የሥራ መደቡ  ብቁ ሊሆን የሚችሉ  ሠራተኞ መኖራቸው ከተረጋገጠ  የማህበሩ ተወካይ በአባልነት  በሚገኝበት  ኮሚቴ  በማወዳደር ብልጫ ያለው  ሠራተኛ በዕድገት እንዲመደብ ይደረጋል፡፡

ለ/ በአ/ማህበሩ  መስፈርት መሰረት  ለውስጥ ሰራተኞ ማስታወቂያ አውጥቶ  የሚያሟሉ ሲጠፋ  ለውጭ ይጋብዛ ይህ ሁሉ  ተሞክሮ ከጠፋ በሕብረት ስምምነቱ አንቀጽ 8  ስለ ዕድገት  አሰጣጥ አፈጻፀም  ከተደነገገው  በተጨማሪ ለሥራ መደቡ  መሰረት  መመደብ  አክ/ማህበሩ  የራሱን አማራጭ ይጠቀማል፡፡ የቅጥር ወይም  የዕድገት አፈጻጸም  በዋና ሥራ አስፈጻሚ  ውሳኔ ሰጭነት ይፈጸማል፡፡

ሐ/ ለአንድ ክፍት የሥራ መደብ የእድገት ማስታወቂያ ወጥቶ ምዝገባ ከተካሄደ በኋላ ዕድገት ሳይታይ 3 ወር ከሞላው ሌላ የዕድገት  ማስታወቂያ ካላወጣ  በስተቀር ለመወዳደሪያነት አያገለግልም ፡፡

መ/ የአ/ማህበሩ  ሠራተኞ ዕድገት  ከታየ በኃላ የተወዳዳሪዎች  ውጤት  በድርጅቱ  ማስታወቂያ  ሰሌዳ ላይ ይለጠፋል፡፡ 

ሠ/ አግባብ ያለው የሥራ ልምድ ማለት ክፍት  የሥራ መደብ  ማስታወቂያ  የወጣበት የስራ  መደብ ደረጃ ዝቅ ብሎ ያ መስመሩን ጠብቆ /ተከትሎ/ የሚገኝ  ማለት ነው፡፡ ይሁን እንጂ  የዢህን አፈጻጸም  በተመለከተ አክ/ማህበሩ  ሊከተለው የሚገባ አግባብ ያው የሥራ ልምድ መመሪያ ተቀርጾ  እንዲጸድቅ ይደረጋል፡፡

ረ/ በአጠቃላይ የደረጃ ዕድገት  ውጤታቸው እኩል የሚወጡ ሠራኞችን ለመለየት ኮሚቴው ፈተና እንዲሰጥ ለማድረግ ይችላል፡፡

ሰ/  የደረጃ  ዕድገት የሚያገኙ  ሠራተኞ የደመወዝ ለውጥ የሚያገኙት  አጽዳቂው  ካጸደቀበት ቀን ጀምሮ  ይሆናል፡፡ 

ለሁሉም ደረጃ እድገቶች  ከ30  የሚታረም  የሚወዳደሩበትን  ሥራ በተመለከተ ፈተና ይወጣል፡፡ ከዚህ  ውስጥ 15 እና ከዚያ በላይ  ያመጡ ብቻ ተመርጠው  ውጤታቸው ከሌላ መስፈርት ጋር ተደምሮ በተገኘው ነጥብ አሸናፊው  ይለያል፡፡ ይሁን እንጂ  ፈተናው ከ15 በታች ያገኘ ከውድድር ውጭ ይሆናል፡፡ 

ሴት ሰራተኞች ወደ አመራር/ለኃላፊነት/ በሚወዳሩበት ጊዜ ውጤታቸው ላይ  በተጨማሪ 5  ነጥብ  ይጨመርላቸዋል፡፡

 የደረጃ እድገትና  የሚያስከትለው  የደመወዝ  ጭማሪ  በአ/ማህበሩ  ክፍት የሥራ መደብ ሲፈጠር ከውጭ ከመቀጠሩ በፊት ካሉት  ሠራተኞች መካከል  የሥራ መደቡ  የሚጠይቀውን  መመዘኛዎችን የሚያሟሉ ሰራተኞች  በደረጃ ዕድገት  በማወዳደር ይመደባል፡፡ ውድድሩና አፈጻጸሙ  በህብረት ስምምነቱ  መሰመረት ሆኖ የደመወዝ አከፋፈሉ ስርዓት የሚከተለውን መምሰል ይገባዋል፡፡ 

ሀ/ ቀድሞ የሚገኘው  ደመወዝ ካደገበት  ቦታ መነሻ ደመወዝ እኩል ወይም በልጦ ከተገኘ የደመወዝ እስኬል  ታይቶ  የሚቀጥለውን እርከን  ያገኛል፡፡

ለ/ ቀድሞ  የሚያገኘው ደመወዝ ከደረጃው መነሻ በታች ከሆነ መነሻውን ያገኛል፡፡ 

3.   ሠራተኛውን በእድገት ለመመደብ የሚኖሩት  የማወዳደሪያ  ሚዛን የሚከተሉት ናቸው፡፡

ሀ/ ለትምህርት  30%

ለ/ አግባብ ላለው የሥራ ልምድ 30%

ሐ/ የሥራ አፈጻጸም  20%

መ/ ለአገልግሎት  15%

ሠ/ለማህደር ጥራት 

ጠቅላላ ድምር 

ቢሆንም ይህ ወደ 70%  ይለወጣል፡፡ የጽሑፍ ወይም ፈተና ከ30  ይወሰዳ አፈጻጸሙ ከላይ በተራ ቁጥር “ሸ”  መሰረት  ይፈጸማል፡፡ 

ማሳሰቢያ፡- 

1. ለትምህርት  የጠሰጠውን ነጥብ ለተጠየቀው የሥራ መስፈርቱን አሟቶ ከተገኘ መጀመሪያ  እኩል ነጥብ  ከተጠየቀው  ዝቅተኛ የትምህርት ደረጃ  በላይ ያለው ቢወዳደር  ለዝቅተኛ ተፈላጊ ችሎታ  የሚያሰየጠውን ነጥብ ሳይሆን  በትምህርት ዝግጅቱ  ሊያሰጠው የሚገባውን ያገኛል፡፡ 
2. አግባብ ያለው  የሥራ ልምድ  አያስፈልግም  ተብሎ የሥራ ደመብ በውድድሩ ወቅት ከተወዳዳሪዎች  ልምድ ቢቀርብ  የማወዳደሪያ ነጥብ አያሰጥም፡፡
3. ሠራተኛው ላደገበት የሥራ መደብ ከዚህ በታች  የደመወዝ እስኬል ሰንጠረዥ መሰረት ይፈጸማል፡፡

1. የስራ ችሎታ 

ሀ/ ለስራ ችሎታው የተመደበው ነጥብ የሚሰጠው በዚህ ህብረት ስምምነት  አንቀጽ 8 ተራ ቁጥር  8.14 መሰረት  ይሆናል፡፡ 

ለ/ በዚህ ህብረት ስምምነት አንቀጽ 14 ከተጠቀሰው ውጭ በዕድገት ውድድርም ከሆነ በሌላ ጊዜ ተሞልቶ  የሚቀርብ የሥራ አፈጻጸም መመዘኛ ተቀባይነት የለውም፡፡

ሐ/ በአንድ ዓመት  ሁለት ጊዜ  የታህሳስ ወር መጨረሻና ሰኔ ወር መጨረሻ /የሰራተኛው የሥራ አፈጻጸም መመዘኛ በአግባቡ ተሞልቶ በአ/ማህበሩ  ውስጥ መቀመጡን የአክሲዮን ማሕበሩ  የሰው ኃይል  አስተዳደር ደጋፊ  የሥራ ሂደት  ያረጋግጣል፡፡ 

መ/ የሠራተኛው የስራ አፈጻጸም መመዘኛ በሰራተኛው የግል ማህደር ውስጥ ተሞልቶ  ባይገኝ በአጥፊው ላይ በዚህ ሕብረት  ስምምነት የተጠቀሰው የሥነ ስርዓ እርምጃ ይወሰዳል፡፡  የሠራተኛው ያልተሟላ  የሥራ አፈጻጸም  መመዘኛ በዚህ  ሕብረት ስምምነት አንቀጽ 142 

መሰረት  የሰራተኛ ተወካይ ባለበት  ተሞልቶ እንዲቀርብ  የአክሲዮን ማህደሩ የሰው ኃይል አስተዳደር ሰደ ደጋፊ የሥራ ሂደት ያደርጋል፡፡

2. ለትምህርት ደረጃ  

የተመደበውን ነጥብ  የሚሰጡት የዕድገት ኮሚቴ  አባላት ናቸው፡፡  ይኸውም  ከተወዳሪዎች  የግል ማሕደር  የሚገኘውን የትምህርት  ማስረጃ መሰረት  በማድግ ሲሆን  የነጥብ አሰጣጡም ቀጥሎ በተመለከተው ሁኔ ይሆናል፡፡

ሀ/ አሁን  በስራ ላይ የዋለው  የBPR የተፈላጊ  ችሎታ መስፈርት  አሰራር አስቸጋሪነቱ በበቂ ጊዜ  ተፈትኖ ሲረጋገጥ አ/ማህበሩ  እያጠና ወይም እያስጠና በሚመለከተው አካ ሲጸድቅ  ስራ ለይ ይውላል፡፡  ይህም ተግባራዊ  እስከሚሆን  ድረስ በስራ ላይ ያለው ተፈላጊ ችሎታ  መስፈርት ስራ ላይ ይውላ፡፡

ለ/ ከቀረቡት ተወዳዳሪዎች  መካል ለቦታው ለተጠየቀው የትምህርት  ማስረጃ ላይ  የትምህርት  ደረጃ ያለው  ተወዳዳሪ ሙሉውን  30  ነጥብ ያሰጠዋል፡፡ ለቀሩት  ተወዳዳሪዎች  ለአንድ የትምህርት  ዘመን ልዩነት  ሁለት ነጥብ  ያስቀንስባቸዋል፡፡ 

ሐ/  የክፍሉን ትምህርት  ሙሉውን  ዓመት ተከታትለው  ላልጨረሱ ተወዳዳሪዎች ያላጠናቀቁበት ክፍል  6 ወር  ከቀረው ማስረጃ ከት/ቤት ካመጣ/ች  ከውድድሩ አይታገዱም፡፡  የብሔራዊ  ፈተና ተፈትነው የወደቁ ሰራኞች  እንዳጠናቀቁ ተቆጥሮ  ይያዝላቸዋል፡፡ 

ይሁን እንጂ  ለአንድ ዓይነት  የት/ዲሪጃ  ሁለት የምስክር ወረቀት የሚቂርቡ ተወዳዳዎች  ድርብ ነጥብ አያሰጥም  ትምህርታቸውን ሳያጠናቅቁ በተሰጠው እድል አሸናፊ  ቢሆኑም ማስረጃችውን እስኪያቀርቡ ድረስ  በተጠባባቂነት ይመደባሉ፡፡  ሆኖም  መረጃቸውን  ሲያቀርቡ ያለተጨማሪ ውድድር ለስራ  መደቡ የተፈቀደውን  የደመወዝ  ስኬል/እርከን/ ያገኛሉ፡፡ 

መ/ ሰራተኛው  በእድገት በፊት በመደበኛ  የቀንና የማታ ያገኘውን የትምህርት ማስረጃ በግል  ማሕደሩ ምዝገባው  እስከሚጠናቀቅበት ድረስ   ካላያያዘው ተቀባይነት የለውም 

 ሠ/ ሰራተኛው  በአገር ውስጥም  ሆነ በውጭ አገር በተልዕኮ ትምህርት ተምሮ የትምህርት  ማስረጃውን አቻ ግምት በትምህርት ሚኒስቴር  አረጋግጦ  በግል ማሕደሩ  ማያያዝ አለበት ይህሰ ን ካላደረገ ተቀባይነት የለውም፡፡

ረ/  በአጠቃላይ  የደረጃ  ዕድገት  ውጤታቸው በማንኛውም በኩል  ታይቶ  የሚበላለጡበት ሁኔታ  ከሌለ ኮሚቴው  ፈተና ሰጥቶ ሊለያቸው ይችላል፡፡

3. በአግልግሎት ዘመን 

ለአገልግሎት ዘመን  ነጥብ የሚሰጡት የዕድገት  ኮሚቴ  አባላት ናቸው፡፡ ዝርዝር  አሰራሩም ከተወዳዳሪዎች  የግል ማሕደር  በሚገኘው  ማስረጃ ሲሆን  አገር ውስጥ በሚገኙ  በሌላ መንግስታዊ ያልሆኑ   መ/ቤቶች እና የግል ድርጅትም  የተሰጠ ሕጋዊና ብቁ ለሆኑ አገልግሎት  በዚሁ መሰረት ነጥብ ይሰጠዋል፡፡ ይኸውም 

ሀ/ ከቀረቡት  ተወዳዳሪዎች  መካከል ከፍተኛ አገልግሎት  ላለው ተወዳዳሪ  ሙሉውን ነጥብ ይሰጠዋ የቀሩት  ተወዳዳሪዎች ከዚሁ በመነሳት ድርሻቸው እየተሰላ ይሰጣቸዋል፡፡ 

ለ/ የቀረቡት ተወዳዳሪዎች  ሁሉ ተመሳሳይ  አግልግሎት  ካላቸው  ለእያንዳንዳቸው  ሙሉው 15 ነጥብ  ይሰጣቸዋል፡፡ 

ሐ/ በመንግስት ድርጅት ተቀጥረው  የነበሩ  ተወዳዳሪዎች  የሥራ ግብር  የማይጠይቅ ሲሆን  ከግል  ድርጅቶች የሚቀርቡ ተወዳዳሪዎች  ብቻ የሥራ ግብር  ለመክፈላቸው ይጠየቃሉ፡፡

4. አግባብ ያለው  የሥራ ልምድ 

የሥራ ልምድ ነጥብ  የሚሰጡት  የዕድገት ኮሚቴ  አባላት ናቸው፡፡ ዝርዝር አሰራሩ ተወዳዳሪዎች  የግል ማሕደር በሚገኘው ማስረጃ  ሲሆን አገር ውስጥ በሚገኙ ከሌሎች  መ/ቤቶችና  ድርጅቶችም  ለተገኘ የሥራ ልምድ ሕጋዊ  ብቁ መሆኑ ሲረጋገጥ በዚሁ መሰረት  ይሰጠዋል፡፡ በተጨማሪም  ለተመሳሳይ ሙያ  በውጭ  አገር ለተገኘ ልምድ ሕጋዊነት  እየጠረጋገጠ ይሰጠዋል፡፡ 

ሀ/  ከቀረቡት  ተወዳዳሪዎች  መካከል በወጣው የደረጃ  ዕድገት  ማስታወቂያ  መሰረት ከፍተኛ  የሥራ ልምዱ  ላለው ተወዳሪ ሙሉው 30 ነጥብ ይሰጠዋል፡፡ የተቀሩት ተወዳዳሪዎች  ከዚህ በመነሳት  ድርሻቸው ይሰጣቸዋል፡፡ 

ለ/ የቀረቡት ተወዳዳሪዎች  ሁሉም  ተመሳሳይ  እኩል ዓመት  የሥራ ልምድ  ካላቸው ለእያንዳንዳቸው ሙሉ ነጥብ  ይሰጣቸዋል፡፡

ሐ/ በማስታወቂያ  በወጣው  ክፍት የሥራ  መደብ መስፈርት  መስመሩን የተከተለ /አግባብ  ያለው/  ከትምህርት  ዝግጅት  መሻሻል  በፊት የሚፈለገውን ዝቅተኛ  የትምህርት   ይዘት  የሰሩበት  የሥራ ልምድ  በቀጥታ  ሊያወዳራቸው  ይችላል፡፡ በደረጃ  ዕድገት   ወቅት ከአጠቃላይ ውጤት  ላይ ለሱቶች   3 ነጥብ  ተጨምሮላቸው ከወንዶ  ጋር እኩል  ከሆኑ  ቅድሚያ  ከፍተኛ የላቀ  የት/ደረጃ ላለው  ተመሳሳይ ሆነው  ከተገኙ  ከፍተኛ አገልግሎት  ላለው ይሰጣል፡፡ 

ይህ  ተከናውኖ እኩል  ሆነው  ከተገኙ የዕድገት  ኮሚቴው  ፈተና በመስጠት  ይለያቸዋል፡፡ 

መ/ ለአንድ የሥራ ደረጃ ለመወዳደር ብቁ  የመሆነው የሶስት ጊዜ  የሥራ አፈጻጸም  አማካኝ 3.5.  እና ከዚያ በላይ ሲሆን ነው፡፡ የሶስት  ጊዜ የሥራ  አፈጻጸም ከሌለው  ምክንያቱ  ተጣርቶ አሳማኝ   ከሆነ  የሁለቱ  አልያም የአንድ ጊዜ  የአፈጻጸም ውጤት ብቻ  ይያዝለታል፡፡  በአንድ ማስታወቂያ  በሚወጡ ውድድሮች  መመዝገብና መወዳር የሚቻለው በአንዱ ብቻ ነው፡፡ ሆኖም ግን ለእያንዳንዱ  ውድድር አግባብ ያለው  የሥራ ልምድ በስራ ደንቡ ላይ  ተዘጋጅቶ ይቀርባል፡፡  ሠራተኛውም  ቀድሞ  እንዲያውቀው  ያደርጋል፡፡ 

5. ለግል ማሕደር  ጥራት 

ለግል ማህደር  ጥራት   የተመደበውን ነጥብ  የሚሰጡ የደረጃ  እድገት ኮሚቴው  አባላት ናቸው ይኸውም፡- 

ሀ/ ማስጠንቀቂያና ገንዘብ ቅጣት ያለበት     5 ነጥብ ያስቀንሳል 

ለ/ ማስጠንቀቂያ የተሰጠው   1 ነጥበ ያስቀንሳል 

ሐ/ የገንዘብ ቅጣት የተቀጣ   2 ነጥበ ያስቀንሳል 

መ/ ማስጠንቀቂያና የገንዘብ ቅጣት የሌለበት 5ነጥብ ያሰጠዋል 

በዚህ  ላይ ጥፋት  የምንላቸው ከላይ  በፊደል ሀ  በተጠቀሰው 8 ወር  በፊደል  “ለ” እና “ሐ”  ለተሰረዘሩት  ደግሞ 6 ወር እስኪሞላው  ድረስ ተፈጻሚ  ይሆናል፡፡ ሆኖም ውድድሩ ከመካሄዱ  በፊት አልባሳት የ ያላገኙ  የዲሲፕሊን  ክስ ከውድድር አያሳግድም፡፡

6. የዕድገት  ተፈጻሚነት 

በዕድገት  የተመደበው  ሠራተኛ በዕድገት የሚያገኘው  ደመወዝ  ማግኘት  የሚችለው ማጽደቅ  ለሚገባው ኃላፊ  ቀርቦ ከጸደቀበት ቀን ጀምሮ  ይሆናል፡፡ 

በዕድገት  የተመደበ ሠራተኛ  በሶስት ወር ጊዜ  ውስጥ በዕድገት  ላገኘው ስራው ብቁ  ሆኖ ካተገኘና በቅርብ  አለቃው ተገምግሞ ማረጋገጫ/ማስረጃ ጀቀረበ ወደ ቀድሞ  ቦታው  ወይም  በተመሳሳይ ቦታ  ቀድሞ  በነበረበት ደረጃና ደመወዝ እንዲመደብ ይደረጋል፡፡ 

7. የሰው ኃይል  አስተዳደር ደ/የሥራ ሂደት  ባወጣው የደረጃ ዕድገት  ማስታወቂያ  መሰረት ከቀረቡት  ተወዳዳሪዎች መካከል ተፈላጊውን የት/ደረጃና የሥራ ልምድ  ሌላም የሥራ መደቡ የሚጠይቀውን ልዩ ልዩ ሙያ አሟልተው የተገኙትን  ሠራተኞች  መርጦ አስፈላጊ ከሆኑ ማስረጃዎች ጋር የሰው ኃይል  አስተዳደር  ኬዝ ቲም አስተባባሪው ለዕድገት  ኮሚቴ  ያቀርባል፡፡ 
8.  የዕድገት ኮሚቴ  ዕድገቱን  መርምሮ የውሳኔ አስተያየቱን  የመወሰን ስልጣን ላለው  አካል ከአቀረበ በኋላ ከአቅም  በላይ ካልሆነ በስተቀር በ7 ቀናት ውስጥ መልስ  መስጠት  አለበት፡፡

5. የደረጃ ዕድገት  ለመወዳደር ስለሚቀርቡ ሠራተኞች

ሀ/ ከፍተኛ ወይም ተመሳሳይ  የሥራ ደረጃ  ያለው ሰራተኛ  በዝቅተኛ ወይም በተመሳሳይ የሥራ  ደረጃ ሊወዳደር አይችልም፡፡  ዝቅተኛ የሥራ  ደረጃ ያለው  ሰራተኛ ዕድገት የሚካሄድበት  ቦታ ከሚያስከፍለው መነሻ  ደመወዝ በላይ  ቢያገኝም መወዳደር  ይችላል፡፡ 

ለ/ ለሙከራ  ጊዜ  የተቀጠረ ሠራተኛ  የሙከራ  ጊዜወን  ካልጨረሰ ለዕድገት መወዳደር  አይችልም፡፡ 

ሐ/ ለዕድገት  የወጣውን  ክፍት የሥራ መመዘኛ  ያሚያሟላ  ማንኛውም ሠራተኛ  ለውድድር መቅረብ ይችላል፡፡

መ/ አንድ  ሠራተኛ የደረጃ  ዕድገት ካገኘ  በኋላ  ቢያንስ  9 ወራት  ሳያገለግል ሌላ  አዲስ ዕድገት ሊወዳደር  አይችልም፡፡ ሆኖም  ተወዳዳሪ  ከሌለ ግን  ዕድገቱን  ካገኘ ከ 6 ወር በኋላ  ሊወዳደር ይችላል፡፡ 

የደረጃ ዕድገት  ኮሚቴ ስለማቋቋም፡-

6.1.  በሥራ  መሪነት  የታቀፉት ጊዜ ቲም  አስተባባሪዎ ፈቃድ  መሪዎች ተጠሪነታቸው ለዋና ሥራ አስፈጻሚ  የሆኑ አገልግሎቶችና የስራ ሂደት  ሥራ አስፈጻሚዎች የደረጃ  ዕድገት የሚታየው በሥራ መሪዎ ደንብ ሆኖ በዋና ሥራ አስፈጻሚ  በሚቋቋም  ኮሚቴ  የውሣኔ  ሀሣብ  የሚቀርብባቸው  ሲሆን ሌሎች  ወደቦ ግን፡-

ሀ/  የሰወ ኃይል  አስተዳደር ደ/የሥራ ሂደት  ሰብሳ 

ለ/ የሥራ አስፈጻሚ የሚወክለው ኃላፊ  አባል 

ሐ/የመሠረታዊ ሠራተኛ ማሕበር ተወካይ 

መ/ የሰው ኃይል አስ/ኩኩ ቲም አስተባባሪ  እና ኦፊሰሮች፡፡  ሆነው የውሣኔ  ሃሣብ ያቀርባሉ፡፡

የዕድገት ኮሚቴ  አሠራር ሥነ ሥርዓት፡

ሀ/ የኮሚቴው  ሰብሳቢ ዕድገት በሚካሄድት  ጊዜና ቦታ በመወሰን የዕድገት ኮሚቴ አባላት ይሰበሰባል እንደአስፈላጊነቱም አስቸኳይ  ጥሪ ያደርጋል፡፡ 

ለ/ ማስረጃዎችን  ከመረመረና ትክክለኛነታቸውን ከአጣራ በኋላ ተወዳዳሪው  ለሥራው  ያለው ፍላጎት  ዝንባሌ የማሰብና  የማመዛዘን ችሎታ ለሚወደዳደርበት ቦታ ብቁ መሆኑን ይበልጥ ለማረጋገጥ  ከሥራው ባሕሪ  የተነሳ  አንደ አስፈላጊነቱ የሚያዝ  የጽሑፍ  ወይም የተግባር ፈተና ሊሠጥ  ይችላል፡፡ 

መ/ ኮሚቴው  የቀረበለትን ማስረጃዎች መርምሮና መካከል  በአጠቃላይ  ውጤት  ብልጫ ያለውን መርምሮ  አስተያየት ማዕከል ለማጽደቅ  ኃላፊነት  ለተሰጠው ከማስረጃዎች ጋር ያቀርባል፡፡ 

ሠ/ ሥራ አስፈጻሚው ወይም ውክልና  ያው በዕድገት ኮሜቴ ተመርምሮና  አስተያየጥ ታክሎነት መረጃዎች ጋር  የሚተላለፍለትን  የዕድገት ጥያቄዎች  ይወስና፡፡   

ረ/ ማንኛውም የደረጃ  ዕድገት ኮሚቴ  አባል ለአንድ ክፍል መደብ በዕጩ  ተወዳዳሪነት   ሲቀርብ ከኮሚቴ አባልነት  ዕድገቱ በቀሩት አባላት  ይታያል፡፡ የሠራተኛ ማህበሩ እራሱ ተወዳዳሪ  ሆኖ  ከቀረበ ለዚያ ጊዜ ብቻ መሰረታዊ ማሕበሩ ሌላ ሰው ይተካል፡፡ 

ሰ/  የዕድገት ኮሚቴ  ሰብሳቢና  የሠራተኛ ማሕበር ተወካይ አስፈጻሚ ተወካይ ከተገኙ ምልዓተ ጉባኤው  ተሟላ ይባላል፡፡

አንቀጽ ዘጠኝ

  ቅጥር 

ሀ/  በአክሲዮን  ማህበሩ  ክፍት የሥራ መደብ  የሚፈጠር የሠራተኛ  አቆጣጠር

1. አክ/ ማህበሩ ካሉት ሰራተኞች በደረጃ ዕድገት  ለመመደብ ሙከራ ተደርጎ  ተፈላሂን  መመዘኛ የሚያሟላ  ሊታጣ  ድርጅቱ በሚያወጣው  የራሱ የውጭ ማስታወቂያ መሠረት  ለሚቀርቡት ተወዳዳሪዎችመካከል አወዳድሮ  ይቀጥራ፡፡ 
2. ሥራውን ለቆ የቆየ ሠራተኛ  ቀድሞ ሲሠራው በነበረው  የሥራ መደብ ላይ እንደገና በአሠሪው ሲቀጠር ለሙከራ ሱቀጠር አይችል፡፡  
 በሠራተኛው  የሙከራ  ጊዜ መጨረሻ በክፍሉ  ኃላፊ አስተያየት  ሥራው አጥጋቢ  ከሆነ በውሉ መሰረት  የተቀጠረ መሆኑ በጽሑ ይረጋገጥለታል፡፡  ለሠራተኛው ይህ ማረጋገጫ ሳይሠጠው የ45 ቀን የሙከራ   ጊዜው  ሲያልፍ ለሙከራ ከተቀጠረበት ቀን ጀምሮ  በቋሚነት እንደተቀጠረ  ይቆጠራል፡፡ 
3. በሙከራ ጊዜ ውስጥ  ከሁለቱም  ወገኖ አንዱ  ያለ ማስጠንቀቂያ የሥራው ውሉን ሊያቋርጥ ይችላል፡፡ 

5.   አዲስ ለሚቀጠር ሠራተኛ ሁሉ ለጤንነትና ለአሻራ  ምርመራ የሚላከው ሠራተኛ ሠራተኛ  ተቀጥሮ ሥራውን ከመጀመሩ በፊት ሆኖ  ወጭውን አክ/ማህበሩ ይሸፈናል፡፡ 
6. አዲስ  የጠቀጠረ ሠራተኛ የመጀመሩያው የሥራ አፈጻፀም  ከተሞላለት ለዕድገት  መወዳደር ይችላል፡፡ 

ለ/ ክፍት የሥራ መደቦች ማስታወቂያ ይዘት 

1. የሥራ መደቡ መጠሪያ 
2. ከሥራ መደቡ የጠወሰነ ደረጃና ደመወዝ 
3. ከተወዳዳሪዎች  የሚፈለግ  የት/ደረጃና ሥራ ልምድ 
4. የዕድሜ ወሰንና ፆታ 
5. ማመልከቻ የሚቀርብበት  የተወሰነ የጊዜ ገደብ 
6.   ተወዳዳሪዎች  ማቅረብ ያለባቸው ሌሎች  ማስረጃቾችና ሰነዶች  የወጭ ማስታወቂ የጊዜ ገደብ አ/ማህበሩ በሚወስነው ይሆናል፡፡ 
7. ፈተና የሚሰጥበት ጊዜና ቦታ 
8. የምዝባ ሰዓትና ቢሮ 

ሐ/ የቅጥር ኮሚቴ 

1. በአ/ማህበሩ  ውስጥ የቅጥር ኮሚቴ  የሚመለከቱት አባላት የያዙ ይሆናል፡፡

ሀ/ የሠው ኃይ/ አስ/ደ/የሥራ ሂደት ስራ አስፈጻሚ 

ለ/ የዋና ሥራ አስፈጻሚ  ተወካይ 

ሐ/ መ/ የመሰረታዊ ሠራተኛ ማህበር ተወካይ 

መ/ የሰው ኃይል  አስ/ኬዝ  ቲም አስተባባሪና ኦፊሰሮች

ሠ/ ድምጽ መስጠት የማይችል የሠራተኛ  ኦፊሰር

2. የቅጥር ኮሚቴ  ተወዳሪዎን በሚመረጥበት ጊዜ እንደ አስፈላጊነቱ  በመስኩ ሙያ  ዕውቅና ያለው ሰው አስተያየቱን  እንዲሰጥበት የቅጥር ኮሚቴው  ሊጋብዝ ይችላል፡፡ 
3. የቅጥር ኮሚቴ  ተወዳዳሪዎችን በሚመረጥበት ጊዜ   ውሳኔውን  በድምጽ ብልጫ  ይሠጣል፡፡ የአባሎች ድምጽ እኩል በእኩል በሚሆንበት ጊዜ ሰብሳቢ የሚገኝበት ወገን ወሳን ይሆናል፡፡ 

መ/ የቅጥር ኮሚቴ ተግባርና ኃላፊነት

የአ/ማህበሩ  የሰው ኃይል አስ/ ኬዝ ቲም አስታባሪ የቅጥር ማመልከቻዎች መሟላታቸውን  ከአረጋገጠ በኋላ  ለቅጥር ኮሚቴው  ሲያቀርብ ኮሚቴው 

1. የአመልካቾችን  ማስረጃዎች በመመረምመር ፈ ተና  በመስጠት  ያወዳድራል፡፡ 
2. ኮሚቴው  የተግባርና  የቃል  ፈተና  ይሰጣል፤ በተለይ  የተግባር  ፈተናውን  ለመስጠት የሚያስችል  የመሣሪያ  እጥረት አ/ማህበሩ  ካለበት  ከሌላ መ/ቤት ወስዶ  ለፊትህ  ይችላል፡፡ 
3. ብቁ  የሆነውን  አመልካች  ይመርጣል  ብቁ  የሚሆነው  አምላከች  ውጤት  ብልጫ የሚለካው፡-

1. ቅጥሩን  የሚፀመው  በፈተና  በመሆኑ  የተግባርና የቃል  ፈተና 5መቶ እያንዳንዱ  ይይዛል፡፡ 
2. የተግባር ፈተናው  ከ25/50  እና በላይ ያመጣ ብቻ ለቃ ፈተና  ሊቀርብ  ይችላል፡፡ በተግባር  ፈተናው  25/50 ያላመጣ ለቀጣይ የቃል  ፈተና  አይቀርብም፡፡

3. የሥራመስኩ  10ኛ  ወይም ከዚያ  በላይ የሚጠይቅ ከሆነ እና በዚህ  ፈተና  እኩል ነጥብ  ካገኘ በተፈላጊውን የትምህርት ደረጃ  ያላቸው  ጂፒኤ ታይቶ ሊበለለጡበት ይችላል፡፡ 
4. የሥራ መደቡ  የተግባር ፈተና  የሚጠይቅ  ከሆነ የቃል ፈተና  ተሰጥቶ በተገኘው ውጤት  አሸናፊው ይለያል፡፡ 

ሠ/ የቅጥር  ኮሚቴ  የውሣኔ አሰጣጥ፡- 

1. የአ/ማሕበሩ  ዋና ሥራ  አስፈጻሚ  ወይም  ውክልና  የተሰጠው  ኃላፊ  የቀቅጥር  ኮሚቴ በሚያቀርብለት ሰብ ሊስማማ  የተመረጠውን ተወዳዳሪ  በፎርማሊው መሠረት እዲቀጠር  ይወስናል፡፡ በኮሚቴው  ሀሳብ ካታስማማ ግን ምክንያቱን  በግልጽ እርማትና  አስተያቱን  በማከል ወደ ከኮሚቴው ይልካል፡፡ይህ ሁሉተፈጽሞ በቅጥር ኮሚቴው እና በአጽዳዊ  የበላይ  አካል መግባባት ካታፋጣራ አጽዳቂው  የበላይ አካል  ልዩነቱን በጽሑፍ በማስቀመጥ  ይወስናል፡፡ ውሣኔውም ተግባራዊ ይደረጋል፡፡ 
2. በውሳኔው መሠረት  የሚቀጠረው ተወዳዳሪ/አመልካች/ስም በአ/ማህበሩ  ማስታወቂያ ሰሌዳ ላይ ይለጠፋል ወይም  አመልካች በሚሠጠው  አድራሻ መሠረት  እንዲያውቀው ያደርጋል፡፡

ረ/  ለተወሰነ ሥራ ሰራተኛ  የሚጠርበት ሁኔታ፡-

1. ሥራው ዘላቂነት  የሌለው ከሆነና  በተወሰነ ጊዜ ውስጥ የሚያልቅ  መሆኑ  ከተረጋገጠ  አ/ማህበሩ  ለተወሰነ ሥራ ወይም  ለተወሰነ ጊዜ ሠራኞን አግባብ ባለወ ሕግ  መሠረት ለተወሰነ ጊዜ መቅጠር ይችላል 

   ለተወሰነ ጊዜ የሚቀጠር ሠራተኛ  በሚቀጠርበት የሥራ ውል ቅጽ ላይ የሠራተኛው  ደመወዝ ሌሎች ጥቅማ ጥቅሞና ውሎ ጸንቶ የሚቆይበት ጊዜ በመግለጽ ይሰጠዋ፡፡

አንቀጽ አስር

የሥራ ውል  አመሠራረት

ማንኛውም ሰው ደመወዝ  እየተከፈለው በአሠሪው መሪነት  በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ  መንገድ ለተወሰነ ወይም ለአልተወሰነ ወይም  የጠወሰነ ሥራ ለአሠሪው ለመስራት በአሠሪው ሲቀጠር  በአሠሪና ሠራተኛ ጉዳይ  አዋጅ ቁጥር 377/96  ምዕራፍ አንድ በአንቀጽ 4 እና 6 መሠረት  የሥራ ውል በጽሑፍ  ይሠጠዋል፡

አንቀጽ  አስራ አንድ

1. ደመወዝ 

1. አክ/ማህበሩ  ሠራተኛው ለሠራበት  የሚከፈለው  ደመወዝ  ጥቅልና ተቀናናሽ ሂሳቦችን  ሊያውቅ በሚልበት ግልጽ የክፍያ ሠነድ አዘጋጅቶ  ክፈያውን ይፈጽማል፡፡ 
2. ሠራተኛው ሥራው ላይ ተገኝቶ  ለሥራው የሚስፈልገው መሣሪያና ጥሬ ዕቃ  ሳይቀርብለት በመቅረቱ ወይም በሠራተኛው  ጉድለት ባልሆነ ምክንያት ሳይሠራ ቢል መደበኛ ደመወዝ  አይቆረጥበትም ሆኖም  ከአሠሪው  አቅምና ቁጥጥር  ውጭ በሚሆኑ ተፈጥሮአዊና  ችግሮች ምክንያ አክ/ማህበሩ  መሥራ ባይችል በአሠሪና ሠራኛ አዋጅ ቁጥር 377/96 ሠረት ተፈጻሚ ይሆናል፡፡

3.  አ/ማህበሩ  ባወቀውና  በተስማማበት ምክንያት  ሠራኛው በደመወዝ  መክፈያ ጊዜ ቀርቦ  መቀበል  ካልቻለ  ለወከለው ሰው አ/ማህበሩ  ይሰጥለታል፡፡ 
4. የወሩን  ወደ ቀን  ለማዛወር ማባዣው  ወይም ማካፈያው 26 ወር ነው፡፡
5. የደመወዝ  መክፈያ ቀን  በበዓል ቀን የሚውል  ከሆነ ከበአሉ በፊት  ባለው  ቀን ይከፍላ፡፡ ሆኖም ከዚህ የተለየ  ሁኔታ ሲያጋጥም  በማሕሩ አሳሳቢነት  አ/ማህበሩ ይተባበራል፡፡ የደመወዝ መክፈያ ጊዜ እኤአ ወሩ በገባ  በ28 ቀን ይሆናል፡፡ 
6. በፍርድ ቤት  ትዕዛዝ ካልሆነ  ወይም ሠራተኛው በጽሑ ካልተስማማ ወይም በልዩ ልዩ   ጉዳይ  በሰነድ ፈርሞ  የተረከበውን  ገንዘብና   በወቅቱ አወራርዶ ያልከፈለወን ገንዘብ ካሆነ በስተቀር አሠሪው አሠራተኛው ደመወዝ ቀንሶና ደምወዙን  ሊያዝ ሊያቻችል አይችልም ሆኖም አ/ማህበሩ  ከሠራተኛው  ያለው  የሥራ ግንኙነት  ውል ካልተቋረጠ በስተቀር  ከሰራተኛ ደመወዝ ከ1/3ኛ በላይ መቁረጥ አይቻልም፡፡ 
7. አ/ማህበሩ ከሠራተኞች ደመወዝ ላይ ለመሠረታዊ ሰራተኛ ማሕበሩ አባልነት መዋጮን  በደመወዝ መክፈያ ሊስት ላይ እራሱን ችሎ በሚያሳይ ኮለመን ላይ  አስፍሮ  በመቀነስ ለሠራተኛ ማህበሩ  በየወሩ ገቢ ያደርጋል ፡፡

አንቀጽ አስራ ሁለት

12.1. የውሎ አበልና  የመጓጓዣ  ወጭ

12.1.  ለመተማ፣ ለሁመራ፣ ለዱፍቲና ሌሎች በአገሪቱ ተመሳሳይ  የበረሃ ጸባይ አለባቸው ተብሎ  የተወሰነባቸው አካባቢዎች ለሥራ ጉዳይ ለሚሄድ  ሠራተኛ የውሎ አበል  አከፋፈል ከመደበኛ  ውሎ አበል ልዩ ተጨማሪ 

• ለአነስተኛ በረሃማ በሆነ ቦታ 20 
• መካከለኛ  በረሃማ በሆነ ቦታ  30
• ከፍተኛ በረሃማ በሆነ ቦታ  40 
• ይሁን እንጂ  የበረሃ አበልና የውጭ ሀገር አበልን በተመለከተ  መንግስትእየተጠቀመበት ባለው መመሪያ መሰረት ይወሰናል፡፡

12.1.2. በሥራ ጉዳይ  ከተመደቡበት ሥራ ውጭ  ለተጨማሪ ስራ አ/ማህበሩ አውቆት  ለሚሄድ ሰራተኛ አ/ማህበሩ  የመጓጓዣ ውጭ በሕዝብ ማመላከለሻ ታሪፍ  በተወሰነው መሠረት ይፈጽማል፡፡

አንቀጽ  አስራ ሶስት

1.  የሥን በውክልና ማሠራና ስለሚከፈለው  አበል 

1. ተወካ የሚመደብበት አንድ የኃላፊነት  ክፍትሲሆንና ቋሚ ሠራኛ እስኪመደብ ወይም ሠራተኛው በቦታው መመደብ የማይቻበት ወይም በመሆንት ጊዜ አንድ የሥራ ኃላፊ  ሌሰነ ጉዳይ በሕመም  በዓመት እረፍትና በመሳሰሉት  ምክንያቶች ገበታው ሲለይ የሥራ መደቡን ለመሸፈን ነው፡፡
2. በውክልና የሚመደብ ሠራተኛ ለክፍት የሥራ ቦታ ቀራና የተሻለ ልምድና አፈጻጸም  ያለው ይሆናል፡፡ 
3. ተወካይ ሠራተኛ የሚመደበው በአ/ማህበሩ አስፈጻሚ  በማስፈቀድ  ሆኖ ተወካይ  በደብዳቤ ሲገለጽ
4. በውክልና በተመደበ ሠራኛ የውክልናአበል አኳኋን  ይከፈለዋል፡፡

ሀ/ የቋሚ ደመወዝ ተከፋዮች የአበሉ መጠን የደመወዙን በማንኛውም ሁኔታ ከብር 200.00 ብር አይልጥም የሥራ ኃላፊ የበታች ሠራኛውን ሥራ ደርቦ እንዲሁም  የውክልና  አበል አይከፈለውም፡፡ እንዲሁም በተመሳሳይ ደረጃ  አስተራፊዎች ተመድበው ሲሰሩ  ውክልና አበል አይከፈላቸውም፡፡

5. የወክልና  ጊዜ ከ6 ወር  መብለይ ለበትም ሆኖም ከአቅም በላይ የሆነ  ምክንያት  መኖሩ  ሲረጋገጥ የአ/ማህበሩ  ዋና ሥራ አስፈጻሚ  ጊዜውን  ለማራዘም ይችላል፡፡ በዚህም መሠረት የውክልናው ጊዜው እንዳበቃ ለተወካዩ በደብዳቤ  ይገልጽለታል፡፡ 
6. አንድ ሰራተኛ ከደረጃው በላይ እንዲሠራ አይገደድም፡፡  ሆኖም ግን አስፈላጊና  ለማሰራት አስገዳጅ  ሁኔታ  ሲያጋጥምና በአ/ማህበሩ  ታምኖበት ከታዘዘ /ከተፈቀደ/ ለሠራበት  ቀን ለሠራት ደረጃ የሚከፈለው ልዩነት  እንዲከፈላቸው ይሆናል፡፡

አንቀጽ አስራ አራት

1. የሥራ አፈጻጸም  መመዘኛ ስለመሙላት

1. የእያንዳንዱ  ሠራተኛ የሥራ ችሎታ እንቅስቃሴ  ልዩ ልዩ  ሁኔታዎች  ለመመዘን የሚያችል  መግለጫ በዓት 2 ጊዜ  በታሕሳስ  እና በሰኔ  መጨረሸ ይሞላል፡፡ 
2. የሥራ አፈጻጸም  ለመሙላት  የሆርሻ አባላት ከሥራ መሪዎች ጋር አብረው በታዛቢነት ይገኛሉ፡፡ 
3. የፈረቃ  መሪች  እና የኬዝ ቲም አስተባባሪችን የየሥራ ሂደት ስራ አስፈጻሚ  ይገመግማል፡፡
4. የግምገማው ውጤት  ሠራተኛው እንዲያውቀው ተደርጎ  በማሕደሩ ውስጥ ይቀመጣል፡፡
5. የሥራ አፈጻጸም  መመዘኛዎችን ማኔጅመንቱ ያዘጋጃል፡፡

ሐ/ እንደሥራው ባሕሪ  እየታዩ  የመግቢያና የመውጫ ሰዓት በአ/ማህበሩ  ሊሻሻል  ይችላል፡፡ 

አንቀጽ አስራ አምስት

1. ስለግል ማሕደር  አያያዝ

ከዚህ በታች በዝርዝር የተጠቀሱት መረጃዎች በእያዳንዱ ሠራተኛ የግል ማሕደር ውስጥ በሚገባ ተጠናቅቀው መገኘት በአለባቸው ፡፡

1.    አዲስ  ለተቀጠረ ሠራተኛ ለክፍት የሥራ መደብ  የወጣው ማስታወቂየጣ 
2. የቅጥር ኮሚቴ  ቃለ ጉባኤ 
3. ሠራተኛው  በቅርብ ቀን የተነሳው 3 ጉርድ ፎቶ ግራፍ
4. የሠራተኛው  የሕይወት ታሪክ  ቅጽ  ተሞልቶ ነየትምህርት የምስክር ወረቀት  በሌላ ድጅት ውስጥ አገልግሎት  የሰጠ ከሆነ የጽሑ ማስረጃው ይያዛል፡፡

5. በመጀመሪያ  ቅጥር  ወቅተር ከታወቀ ሆስፒታል  የተሠጠው የጤንነት  ምርመራ የምስክር ወረቀት፡፡ 
6. የተቀጠሩበት የቅጥር ደብዳቤ
7. የሙከራ  ጊዜውን ጨርሶ ቋሚ ሠራተኛ  ለመሆኑ የጠሠጠው የማረጋገጫ ደብዳቤ 
8. በህ/ ስምምነቱ መሠረት  በሠራተኛ ላይ የተወሰዱ የሥነሥርዓት እርምጃ ካለ 
9. የቱረታ ቅጽ  ድ/ጡ/ቀ.ቁ. ሠራኛው የሞላው 
10. በሠራተኛው  ላይ አደጋ  ደርሶ  እንደሆነ የዐደጋው ዝርዝር ሁኔታ  የሚያሳይ ቅጽ
11. ሠራተኛው በጡረታ የተገለለ  ከሆነ ወይም ከሥራ የጠሰናበተ ከሆነ የጠሰጠው የመልቀቂያ የምስርክር ወረቀት  ሠራተኛው  ከሞም የሥራ ውል የተቋረጠበት ማስረጃ 
12. ማንኛውም የሰው ኃይል ደ/የሥ/ ሂደት  ይጠቀውማል ያለውን ጽሑፍ ሁሉ ያካትታል ሆኖም  ሠራተኛው እንዲያውቀው ያልተደረገ ማንኛውም ወቀሳ ቅጣት. ፣ማስጠንቀቂያ  በግል ማሕደሩ  ቢቀመጡ ዋጋ  አይኖራቸውም፡፡ 
13. በዚህ ህ/ስምምነት  አንቀጽ 20 ፊደል  “ረ” በተገለጸው  መሠረት  ለሚሰጥ የሐዘን  ፈቃድ ሠራተኛው  የቤተሰቡን የዝምድና  ደረጃ  ለይቶ ሲቀጠር  በሕይወት  ያሌትን ያስመዘግባል፡፡ 
14. ሌሎቹ መሰል መረጃዎችን እንዲያሟሉለት ያደርጋል፡፡ 

አንቀጽ  አስራ ስድስት 

1. መደበኛ የሥራ ሰዓት 

1. መደበኛ  የሥራ ሰዓት በቀን 8 /ስምንት/  በሳምንት 48 /አርባ ስምንት/  ሰዓይ አይበልጥም ይህም አምራች ሠራተኞና ፈረቃ  እየገቡ የሚሰሩ  ሰራተኞች

ሀ/ ዘወትር ከሰኞ እስከ አርብ ከጠዋቱ 2፡00- 8፡00 ከሰዓት በኋላ  ከ7፡00-10፡00 ሰዓት 

ለ/ ቅዳሜ ከ2፡00 እስከ 6፡00 ሰዓት ተገቢን አገልግሎ ይሠጣሉ፡

ሐ/  እንደሥራው ባሕሪ  እና የታዩ የመግቢያና የመውጫ  ሰዐጥ በአ/ማህበሩ  ሊሻሻል ይችላል፡፡ 

2.  ማንኛውም  ሠራተኛ በሥራው መካከል  ለመመጊያ ለሻይ መዝናኛ ከመደበኛ የሥራ ሰዓት  የሚቆጠር 30 ደቂቃ  የሥራ ሂደቱ  ሥራ አስፈጻሚ  በሚያዘጋጀው ፕሮግራ መሠረት ተግባዊ ይሆናል፡፡ 

አንቀጽ አስራ ሰባት

1. ሠራተኛው የትርፈ ሰዓት ሥራ እንዲሠራ አይገደድም ሆኖም አሰሪው ሌላ አማራጭ መንገድ ሊኖሮዎ አይችልም ብሎ ሲገምትና አደጋ ሲደርስ ወይም የሚደርስ መሆኑ ሲታመን ከአቅም በላይ የሆነ ሁኔታ  ሲያጋጥም  የማይቋረፅና ተከታታይ  ሥራ ላይ የሚሰሩ ሠራች ሲቀሩ ለመተካት  አሠሪው  ትርፍ ሰዓት እንዲሠራ ሲያዝ የሚከናወን ይሆናል፡፡ 

  የትርፍ ሰዓት ክፍያ  አፈጻጸም  እንደሚከተለው ተዘርዝሯል፡፡

ሀ/ ከንጋተ 12 ሰዓት  እስከ ምሽቱ 4 ሰዓት ለሚሠሩ የትርፍ ሰዓት ስራ ለመደበኛ ሥራ ሰዓት የሚከፈለው ደመወዝ አንድ ከሩብ  1 ¼  ተባዝቶ ይከፈላል፡፡ 

አንቀጽ አስራ ስምንት

1. የሣምንት የዕረፍት ቀን 
2. በአዋጅ 377/96 አንቀጽ 69 መሰረት ከሰኞ እስከ  እሑድ ባሉት ቀናት  በፕሮግራም  ተወስኖ እረፍር ይሠጣል፡፡ 

አንቀጽ አስራ ዘጠኝ

ለ/  አንድ የሕዝብ በዓል ከሌላ  በዓል ተደርቦ  የሕዝብ በዓል ወይም በአዋጅ  377/96 ወይም ከማንኛውም ልዩ ሕግ  በተወሰነ የእረፍት  ቀን ላይ ቢውልና ሠራተኛው ሥራ  እንዲገባ  ቢደረግ  በዚሁ ቀን  ለሠራተኛው ክፈያ የሚደረግለት  በአንድ የሕዝብ በዓል  ይሆናል፡፡

አንቀጽ  ሃያ

1. ልዩ  ልዩ ፈቃድ  

ሀ/ የዓመት  ዕረፍት  ፈቃድ ማለት አንድ ሠራተኛ በዓመት  ውስጥ  ለተወሰኑ  ቀኖች ከደመወዝ ጋር ዕረፍት የሚሰጠው ፈቃድ ነው፡፡

የዓመት ዕረፍት ፈቃድ 

1. የዓመት ዕረፍት  ፈቃድ ማለት  አንድ ሠራተኛ ውስጥ  ለተወሰኑ  ቀኖች  ከመወዝ  ጋር ዕረፍት  የሚሰተወነው፡፡
2. የአ/ማህበሩ ሰራተኞች  ሁሉ የዓመት ዕረፍት  ፈቃድ በአዋጅ/ 377/96 አንቀጽ 77 መሠረት  ከደመወዛቸው ጋር እንደሚከተለው  ያገኛሉ፡፡

ሀ/  አንድ አመት ያገለገለ  ሠራተኛ  14 የሥራ ቀን ፈቃድ ያገኛል፡፡

ለ/ ለአንድ ዓመት  በላይ  ያለገለ ሰራተኛ  ከላይ  በ “ሀ” በተመዘገበው ላይ  ለአገልግሎ ለእያዳንዱ  ዓመት ተጨማሪ  አንድ የሥራ  እየተከተለ  የዓመት  የዓመት ዕረፍት  በወሰደበት ጊዜ በመካከሉ የሕጉ በዓ ካ ወይም ከተገኘ ከዓመት ዕረፍት  ቀኑ አይታሰብለትም ፡፡  

3. በህ/ ስምምነቱና በአሠሪና  ሠራተኛ  አዋጅ  ቁጥር መሰረት  የሥራ ውሉ  የተቋረጠ ሠራተኛ  ያልወሰደው  ፈቃድ  በአዋጁ መሠረት ታስቦ በገንዘብ  ይከፍለዋል፡፡ 

4. የሙከራ ጊዜው የጨረሰ  ሠራተኛ  የአገልግሎት  ከአንድ ዓመት በታች ከሆነ በአገልግሎት ልክ ተመጣጣኝ  ዕረፍት  በዚያው  በአገልግሎት  ዓመቱ  ታስበ ይሠጠዋል፡፡   
5. አሠሪው  በሚያወጣው የዓመት ፈቃድ መስጫ መሠረት  በእያንዳንዱ  ዓመት  የሚያገኘውን የዓመት  ለሠራተኛው  ይሠጠዋል፡፡ ሆኖም  ሠራተኛው ከአቅም በላይ ችግር  ሲያጋጥመው  የቅርብ  አለቃውን  በመጠየቅ አሳማኝ ሆኖ ሲገኝ የዓመት ፈቃድሰጥቶ ይሄዳል፡፡ አንድ ሠራተኛ  ሥራ ከገባ  በኋላ ችግር  ገጥሞት ፈቃድ ከወጣ  ወይም  በሥራ ሂደት  ሥራ አስፈጻሚው  ትዕዛዝ  ሰዓቱን እንዲያቋርጥ  ቢደረግ  የሠራት ሰዓት  ተይዞለት  ለሌላ እንዲያርፍበት  ያደርጋል፡፡  የአንድ  ዓመትና  ከዚያ በላይ  የዓመት ፈቃድ በአንድ ጊዜ የሚወስድ  ሠራተኛ እንደ ሠራተኛ ፍላጎት  ተቆጥሮ  ደመወዝ የሚከፈልበት  የዓት ዕረፍት ይሰጠዋል፡፡ 
6. በሠራተኛው ጠያቂነት  አሠሪው  ሲስማማ የዓመት  ፈቃድ ሊተላለፍ ይችላል፡፡ አ/ማህበሩ  ከተለያዩ ምክንያቶች  አስገዳጅ ሁኔታ  ሲጠር የፈቃዱ  መስጫ ጊዜውን  ሊያስተላልፈው  ይችላል፡፡ የተላለፈውን የዓመት  ፈቃድ  አመቺ ጊዜ  በመፈለግ ሠራተኛው እንዲወስድ ይደረጋል፡፡  ሆኖም በምንም  ሁኔታ የዓመት ፈቃድ ከሁለት ዓመት በላይ አይተላለፍም፡፡
7. አንድ ሠራተኛ የዓመት ፈቃድ ላይ ባለበት  ጊዜ ቢታመም  ከሐኪም በሚሠጠው  የሕመም  ፈቃድ ልክ  የዓመት ፈቃድ  ይራዘምለታል፡፡ ይህንንም  ለአክሲዮን ማሕበሩ  ያሳውቃል፡፡
8. በፈቃድ ላይ ያለን ሰራተኛ መጥራ የሚቻው ቀደም ብሎ ሊታወቅ የማይችል ምክንያት  በሥራ ላይ መገኘት ያለበት ሲሆን  ነው፡፡

9. ሠራተኛው አ/ማህበሩ  የዓመት  ፈቃዱን  ከፋፍሎ እንዲሠጠው ሲጠይቅና አሠሪው ሲስማማ ይሠጠዋል፡፡ 
10. ሠራተኛ ከፈቃድ ሲጠራ በጉዞ  ያጠፋው ጊዜ ሳይቆጠር  የዓመት ፈቃድ  በገንዘብ ተተምኖ  ሊከፈለው ይችላል፡፡  
11. ሠራተኛው  ከፈቃድ  በመጠራቱ  ምክንያት  የመጓጓዣ  የውሎ አበል  ውጭ አሰሪው
12. በተራ ቁጥር  6 እና 8  የጠመዘገቡ የሚሆኑት  የአ/ማህበሩ ዋና ሥራ አስፈጻሚ ብቻ ነው፡፡
13.  አሠሩው የፈቃድ  መስጫ ፕሮግራም  በእያንዳንዱ ሠራተኛ ፍላጎትና አሰሪው በተለመደው ሁኔታ  እንዲሠራ ማድግ መሆኑን በተቻ መጠን በማገናዘብ  ይሆናል፡፡ 
14. ሠራተኛው ከጠየቀና አ/ማህበሩ  ካመነበት ፈቃዱ ወደ ገንዘብ  ተቀይሮ ይከፈለዋል፡፡
15. አ/ማህበሩ  በሊዝም ሆነ በሽያጭ  ባለ… ለውጥ  ሊያደርግ  የተጠራቀመ የሠራተኛ  ፈቃደና ሌሎች ጥቅማጥቆሞችም  በገንዘብ ይከፍላል፡፡

ለ/ የሕመም ፍቃድ   

16.  ማንኛውም ሰራተኛ የሕመም  ፈቃድ በአ/ማህበሩ  ክሊኒክ አማካኝነት ወደ ታወቀ ሕመክምና ድርጅት  ተልኮ  ተገቢ የሆነ የህክምና ወረቀት  ሲያቀርብ ነው፡፡ ይሁን እንጂ  ----------------------

ከቤተሰቡ  አንድ ሰው ወይም ተጠሪው በአ/ማ ሊያሳውቅ  የፈቃና የሕመም ወጭ ያሰጠዋል፡፡ 

ግፊት ከፍተኛ የሥኳር  በሽታ ድንገተኛ  የልብ --------------

17.  የአ/ማህበሩ  ክሊኒክ ሆስፒታል….. የተገኙትን ሰራተኞች  ዝርዝር ………….

18. የሕመም ፈቃድ  የተሰጠው ሠራኛ ፈቃድ እንደ አለቃ ወይም ሥራው መ--------------------------------------
19. ሠራኛው በሕመም ምክንት …-………………………..
20. በዓመት ------------ ከደረሰበት  በመንግስትና በግል  ከፍተኛ የህክምና ተቋማት ሲያቀርብ  አስፈላጊውን ክፍያ  ይፈጽማል፡፡
21. ከስራው ጋር  ባልተያያዘ  ሕመም ቋሚ  ሰራተኛ ሲታመም  ከዚህ በታች  ባለው ሰንጠረዥ  መሰረት  ሕክምና  ደመወዝ   ያገኛል፡፡

ሠራተኛው  ድኖ ወደ ሥራው ካልተመለሰና የተሰጠው  ጊዜ ካለቀ  በኋላ ድርጅቱ   ከሥራ ያሰናብተዋ፡፡  ከላይ  የተመለከተው የሕክምና  ዕረፍት  መብት ከዓመት   ወደ አመት አይዘዋወርም፡፡ የሕክምና  ጊዜ የሚታሰበው ሕመምተኛው የሕክምና  ፈቃድ ከወሰደ  ቀን ጀምሮ ነው፡፡ 

ሐ/ የወሊድ ፈቃድ 

22. ነፍሰ ጡር  የሆነች ሠራተኛ  ከዕርገዝና ጋር የተያያዘ ምርመራ ለማድረግ  አሠሪው ከደመወዝ ጋር ፈቃድ ይሰጣል፡፡ ሆኖም  ሠራተኛዋ ከምርመራ  በኃላ  የሐኪም ማስረጃ ማቅረብ አለባት፡፡

30.  በህ/ስምምነት ድርድር በማሕበር  ስብሰባ ለመገኘት በሴሚናሮችና  ሥልጠና ለመካፈል እንዲቻል ከማሕበሩ አመራር አባላት ከደመወዝ ጋር ፈቃድ ይሠጣቸዋል፡፡ ይህም  ከአ/ማህበሩ  ውጭ ሲሆን ነው፡፡ 
31. ለማሕበሩ ሊ/መንበርና ጸሐፊ  ደመወዝ የሚከፈለው አክ/ማህበሩ  ይሠታል፡፡ በመግለጫ ተደግፎ ለሥራ አስፈጻሚ አባላት  ከማሕበር በደብዳቤ ሲጠየቅና አክ/ማህበሩ ይሠጣል፡፡ ም/ሊቀ/መንበር  በተቻለ መጠን  በመደበኛ  የሥራ ሰዓት ወይም ኖርማል  እንዲመደብ ይደረጋል፡፡ 
32. በማዕላዊ መንግስት በክልል  መስተዳደር  በአገር  ሰራተኛ  ማሕበር  በኩል ለሚገኝ  የትምሀርት  የማህበር መሪዎ በመንግስት መመሪያ መሠረት ደመወዝ የሚከፈልበት  የትምህር  ፈቃድ ይሠጣቸዋል፡፡ 
33. በየክፍሉ የሚገኙ የምክር  ቤት /ሆርሻ/ አባላት  እንደ አስፈላጊነቱ  በ3 ወር  አንድ ጊዜ ከአንድ  የሥራ ያበለጠ ለስብሰባ ፈቃድ ከደመወዝ ጋር  ይሠጣቸዋል  ሆኖም  ማሕበር አስቸኳይ ጉዳይ ሲገጥሙ አክ/ማህበሩን በማስፈቀድ  ሊሰበሰብ ይችላል፡፡
34. አንድ ሠራተኛ ለፌዴሬሽን ወይም ኮነፌዴሬን  ተመራጭ ሲሆን  አክ/ ማህበሩ  ፈቃድ ይሰጣል፡፡
35. ማህበሩ  ለጠቅላ ጉባኤ  የሥራ ሪፖርት  በሚያቀርብበት  ጊዜ በዓመት  አንድ ቀን ከደመወዝ ጋር የሚከፈል ፈቃድ ይሰጣል፡፡

37. ለሰራተኛው ከላይ የተጠቀሰውን የሀዘን  ፈቃድ የሚሰጠው ወዲያውኑ  ራሱ ወይም  በሌላ ሰው አማካኝነት  የደረሰበትን ሀዘን  ለአክሲዩን ማሕበሩ  የሰው  ኃይል  አስ/ደ/የሥራ ሂደት ሲያሳውቅ ነው፡፡ 
38. ከአ/ማህበሩ ሠራተኛ መካከል በሞተ ለተለየ  ባልደረባ  ሲፈጠር በቀብር ስነ ሥርዓ ላይ ከሥራ ሂደቱ  እንዲሁም ከማሕበር  መሪዎች የሚገኙበት ጠቅላላ 10/አስር/ ሠራተኞች  እንዲገኙ ይፈቀዳል፡፡
39. አክ/ ማህበሩ  ለቀብር  ማስፈጸሚያ  ብር 1000/አንድ ሺህ/  ለቤተሰብ ይሠጣል፡፡  ይህም ድንጋጌ  ተፈጻሚ የሚሆነው  አክ/ማህበሩ  ላልተወሰነ ጊዜ ለቀጠራቸው ሠራተኛ ወይም  ሠራተኛዋ የሞተች ወይም የሞት እንደሆነ ብቻ ነው፡፡  በዚህ ጊዜ  መሠረታዊ የሠራኛ ማህበር ገንዘቡ  ከአ/ማህበሩ  ጠይቆ ከወለደ በኋላ  ለሕጋዊ  ወራሾች  በሕጋዊ  መንገድ  ያስረክባል፡፡
40. ይህን  የቀብር  ማስፈጸሚያ  ገንዘብ አ/ማህበሩ ማካካሻ ሊውለው አይችልም፡፡
41. ከተራ ቁጥር 20.1.3.5. የጠመለከቱት ተፈጻሚ  የሚሆን በሠራተኛው የግል  መሕደሩ  በደንቡ  መሠረት   ተመዝግቦ ሲገኝ ብቻ ነው፡፡ 

ሰ/  ለትምህርት ወይም   ለሥልጠና የሚሠጥ ፈቃድ 

42. በአገር ውስጥ ለሚጥ ስልጠና  አክሲዮን ማህበሩ ፈቅዶ  ለላከው  ሠራተኛ  ደመወዝ  የሚከፈልበት  ፈቃድ ይሰጠዋል፡፡
43. በውጭ ሀገር የሚሰጥ  የስልጠና ትምህርት ሠራተኛ  ሠልጥኖ  እና ትምህርቱን ጨርሶ  እሰኪመለስ  ድረስ    ሰልጥኖ እና  ትምህርቱን ጨርሶ እሰኪመለስ ድረስ ለሰራተኛው  መደበኛ ሙሉ  ደመወዙ ይከፍለዋል፡፡

44. ከስልጠና  እንደተመለከሰ ትምህርት  የወሰደበትን  ጊዜ እጥፍ  አ/ማህበሩ ሳያገለግል  በግል  ፈቃዱ ሥራ ሊለቅ አይችልም ሆኖም በስልጠና ወቅት አክሲዮን ማሕበሩ ለሠራተኛው ያወጣው ማንኛውም ወጭ ተመላሽ  ካደረገ ስንብት ይፈቀድለታል፡፡ 
45. ከላይ  በተራ ቁጥር 2.1.43  እና 20.1.4. የተዘረዘሩት የሚሰጡት  በቅድሚያ  አክ/ማህበሩ  ሲስማማና ሲፈቅድ ብቻ ነው፡፡
46. ሠራተኛ ማሕበሩ  ሠራተኛውን ለማሰልጠን  ቢፈለግ ቅድሚያ  ለአ/ማህበሩ  አቅርቦ በማኔጅመንት  ሲቀድ  ተግባራዊ ይሆናል፡፡    
47. የበላይ  አካል  ስልጠና እና ለስብሰባ ሲጠየቅ  ከማሀበሩ  አባላት  ወይም አመራር  ተመልምለው  ሲሄዱ አክ/ማህበሩ   ከደመወዝ ክፍያ ጋር  ፈቃድ ይሰጣል፡፡

ሸ/ ሕጋዊ  መብትና ግዴታ ለማስፈጸም  የሚሠጥ ፍቃድ 

48. አንድ ሠራተኛ  ከአ/ማህበሩ ጋር  የሥር ክርክር  ሲመሰረት ፈቃድ  ከደመወዝ  ጋር ይሠጣ ሆኖም ግን  ከሚመለከታቸው አካል  ከስንት ሰዓት እስከ ስንት  ሰዓት እንደሚቆዩ ማስረጃ ማቅረብ አለበት፡፡ 
49. አንድ ሰራተኛ  የሊብል  መብቱን ወይም  የሲቪል  ግዴታውን ሲፈጸም  ለዚሁ ኣላማ ላጠፋው  ጊዜ ብቻ  በክፍያ  ጋር ፈቃድ ይሠጠዋል፡፡ 
50. ከላይ  በተራ ቁጥር 20.1.49 እና 20.1.50  የተጠቀሱት ተቀባይነት የሚኖረው  ከዋበት መ/ቤት  ሕጋዊ የሆነ ማስረጃ  ሠራተኛው ሲያቀርብ ነው፡፡ 
51. አንድ ሰራኛ  ከአ/ ማህበሩ   ዋስትና ደብዳቤ  እንሰሰጠው ሲጠይቅ  2/ሁለት/ ጊዜ ብቻ  ይሠጠዋል፡፡
52. በተራ  ቁጥር  2 ተመለከተው  የሊቭል  መብት እና የሲቺል ግዴታ የሚባሉት
53. ሠራኛው በሥራ ክርክር ፍርድ ቤት ለዋለበት  ሰዓት መረጃ  ሲያቀርብ

54. ለህዝባዊ ድርጅቶች  የበጎ ፈቃድ አገልግሎት  ለመሳተፍና ከሚመለከተው አካል አስቀድሞ ጥያቂ ሲቀርብና አክ/ማህበሩ ሲፈቅድ
55. በጸጥታ ጉዳይ/ሥራ/  በሚመለከተው  አካ ሲታዘዝና አ/ማህበሩ  ሲፈቅድ 
56. በፍትህ ጽ/ቤት  ለምስክርነትና ለሕጋዊ  ማስረጃነት  ሲጠራ
57. ለብሔራዊ  ጥሪ  ሠራተናው በሚመለከተው  አካል ሲለግ አክ/ማህበሩ  ሲያውቅና  ሲፈቅድ
58. ማንኛውም  ሠራተኛ አክ/ማበሩ በሚያዘጋጀው  ወይም በሚያካሂደው የሥልጠና  ፕሮግራ  ሲሳፍ ወይም አምኖበት  በሐገር ውስጥና  በውጭ ሀገር  በሚሰጥ ሥልጠና  ወይም  ሴሚናር ሲልከው ፈቃድ  ከደመወዝ ጋር ይሠጠዋል፡፡
59. ማንኛውም  ሠራተኛ  በአክሲዮን  ማህበሩ ፋቀድ ሆኖ በግል  ኬማረ በት/ቤቱ  ፈተና ለሚወስድባቸው ሰዓቶች የቦታ ርቀት ግምት ውስጥ እየገባ  ፈተና ለሚወስድቸው ሰዓቶች  ለብሔራዊ  ፈተና  ተፈታኝ ለከፍተኛ  ትምህርት ተማሪዎች  ከ3 ቀን በፊት ፈተና  ስለመኖሩ  ማስረጃ  ላቀረቡ ሙሉ ቀን ደመወዝ  የሚከፈልት ፍቃድ ይሠጠዋል፡፡
60. የሠራተኛ ማሕበር የሥራ አስፈጻሚ  አካላት 9ኙ  በየ15 ቀኑ ሰኞ የሥራ አመራሩ 12 ቱ የወሩ ለሚያደርጉት ስብሰባ  ደመወዝ የሚከፈልበት ፈቃድ ይሠጣቸው፡፡ 
61. በአ/ማህበሩ  ውስጥ የሚገኙ  ሹፌሮች  የመንጃ ፈቃዳቸውን ለማሻሻል  በሚሠጠው ፈተና  ለመሳተፍ ፈቃድ ሲጠይቁ  ከደመወዝ ጋር ይሠጣቸዋል፡፡  ይኸውም የሚሆነው  ፈተና ለመኖሩ  ከ3 ቀን በፊት ማስረጃ  ማቅረብ አለባቸው፡፡

ቀ/  ደመወዝ የማይከፍልት ፈቃድ 

62. በአ/ማህበሩ   ሲያምንበት ማንኛውም ሠራተኛ በድንገት ለሚያጋጥመው ችግር ወይም ሁኔታ  በ12 ወራ ውስጥ  በተከታታይ ወይም  በተለያየ ጊዜያት 10 ቀን ደመወዝ የማይከፈልበት  ፈቃድ ያገኛል፡፡ ይሁን እንጂ  አክ/ማህበሩ  ሊሠጥ ይችላል፡፡ ነጻ ፈቃ የሚጠው ሠራተኛ የተጠራቀመ የዓመት ዕረፍት የሌለው  መሆኑ ከተረጋገጠ  የተመደበበት ሥራ እንደማይበድል በኃላፊው ሲረጋገጥ ብቻ ነው፡፡ 

5.  ከቫይረሱ ጋር የሚኖሩ  ሠራኞ በዕድገት  በውክልና በዝውውርና በሌላም ነገር አድሎ እንዳይደረግባቸው በአሰሪውና በሠራተኛው  እንዳይገለሉ በቂ ቁጥጥር  ያደርጋል፡፡

አንቀጽ  ሃያ አንድ 

ሀ/ በአሠሪና  ሠራተኛ ጉዳይ  አዋጅ ቁጥር  377/96 ከአንቀጽ 25 ጀምሮ  እስከ 112 ያለው 

ድንጋጌ መሠረት 

1. በሥራ ላይ ለሚደርሰው አደጋ ወይም በሥራ ምክንያት  ለሚመጣ ሕመም  አክ/ማህበሩ  ለሠራኛው ኢንሹራንስ  ይገባል፡፡ ይህንንም  ስምምነት ለሠራኛ ማሕሩ በአማርኛ አስተርጎሞ  ይሠጣል፡፡ በሥራ ላይ አደጋ በሞ የጠሌዩ ሠራተኞች የሞት  ካሣውን  ለሕጋዊ ወራሾች  ይሠጣል፡፡ 
2. ሠራተኛው ከሥራ ሲወጣና ወደ ሥራ ሲገባ ሊሚደርስበት አደጋ አንድ ሰዓ የመድን ዋስትና ይሰጣል፡፡
3. የአክ/ማህበሩ ሠራተኛ በአ/ማህብሩ  ቅጥር ግቢ  ውስጥ በማንኛውም ቀን በሥራ ላይ ባሉበት ጊዜ የኢንሹራንስ ዋስትና አለው፡፡
4. ሠራተኛው ከቤት ወደ ስራው ከሥራው ወደ ቤት ሲሄድ  በነዚህ ሰዓቶች አደጋ  በደረሰበት ጊዜ ውድያውኑ በቅርብ ለሚገኘው  ፖሊስ ወይም ቀበሌ  ገ/ማህበራት  ማሳወቅ አለበት፡፡  መረጃወንም  በ24 ሰዓት ለአ/ማህበሩ  ያሳውቃል፡፡ አ/ማህበሩም ለኢንሹራንስ በ24 ሰዓት ውስጥ ስለደረሰው  አደጋ  ሪፖርት  ያደርጋል፡፡
5.  ከዚህ በላይ ከተራ ቁጥር 21.3  እስከ 21.4  ለዘረዘተሩት  ሁኔታዎች  ሠራተኛውወ የጉዳት ካሳ ለማግኘት  የሚችለው  የአደጋው ዝርዝር  ሁኔታ ለፖሊስ  ጣቢያ ወይም ከቀበሌ  መስተዳድር ወይም  ቀበሌ ገ/ማህበራት  በጽሑ  ሲረጋገጥ  ነው፡፡

6. ከዚህ በላይ በተራ ቁጥር 3 በተጠቀሰው ሁኔታ ጉዳት የደረሰበት ሠራተኛ  ራሱ ወይም  በመልእክተኛው ለአ/ማሕበሩ  የሠው ኃይል  አስ/ዲ/የሥ/ሂደት  የዐደጋውን ሁኔታ በ24 ሰዓት  ውስጥ ማሳወቅ አለበት፡፡ ሆኖም የአ/ማህበሩ  የሰው ኃይል አስ/ዲ/ሥ/ሂደት  ቢሮ  ዝግ በሚሆንበት  ጊዜ አደጋው የደረሰ  ከሆነ  ቢሮው  በሚከፈትበት ዕለት  ጠዋ ማሳወቅ አለበት፡፡
7. ሠራኛው ከሥራ ቦታው ወይንም  ከመደበኛ  የሥራ ሰዓት  ውጪም ቢሆን የአሠሪውን ትዕዛዝ ሥራ ላይ ሲያውሉ በነበረበት  ጊዜ  የደረሰበት ጉዳይ  በሥራ ላይ እንደደረሰ አደጋ ይቆጠራል፡፡ በተጨማሪ  ለሥራ ጉዳይ  ወይም በሥራ ላይ አደጋ ደርሶበት ለሕክምና  ከባሕር ዳር ውጭ ለሚላክ  ሠራተኛ የ24 ሰዓት መድህን  ዋስትና ሽፋን ይሠጠዋል፡፡

ለ/ የጉዳት ካሠ ለማግኘት መሟላት ያለባቸው ግዴታዎች 

8.     ሠራተኛው ሥራውን ሲሰራ የአካል ጉዳት  ሲደርስበት ይህንኑ ወዲያውኑ ለቅርብ አለቃው ነግሮ ወደ አ/ማህበሩ  ክሊኒክ ወይም አዲስ አበባ ማ/ጽ/ቤት  ከሆነ  ወደ መንግስት  ሆስፒታል  ወይም  ጤና ጥበቃ ሄዶ  መታከም አለበት፡፡
9.  በሠራተኛው ላይ የደረሰበትን ጉዳት የክፍሉ አለቃ  በ24 ሰዓት ውስጥ ሪፖርት  አዘጋክቶ  ምስክተሮች ካሉ አስመስክሮ  ከሌሉም  አለመኖራቸውን ገልጾ  ለድጅቱ  ሀኪም መስጠት አለበት፡፡
10.  የድርጅቱ ሀኪም  አደጋው በደረሰ በ24 ሰዓ ውስት በጽሑ  ለሰው ኃል ልማትና አስተዳር ደጋፊ የሥራ ሒደት  መስጠት አለበት፡፡
11. የሰው ኃይል ልማትና አስተዳር ደጋፈ የሥራ  ሂደት የጉዳ ካሳ  የሚስጠይቅ ከሆነ የሀኪም  ሪፖርት  በደረሰው በ24 ሰዓት በኢንሽራስ ድርጅቱ በተገቢ ፎም ላይ አደጋውን ሞልቶ መላክ አለበት፡፡

12.   የሰው ኃይል ልማትና አስተዳር ደጋፊ የሥራ ሂደት ጉዳዩን ተከታትሎ ለክፍያ  አፈጻጸም  ደረጃ  ሲደርስ  አስፈላጊውን  ሰነድ አሟልቶ ለፋይናንስ ደጋፊ የሥራ ሂደት  ያስተላፋል፡፡

አንቀጽ ሃያ ሁለት

1. የሥራ ውል   መቋረጥ 

ሀ/  የሥራ ውል  መቋርጥ 

በዚህ ህ/ሽምምነትና በአሰሪና ሰራተኛ አዋጅ ቁጥር 377/96  ድንጋጌ መሠርት  ይፈጸማ፡፡

ለ/  ለሕግ  ውጭ የሥራ ውል መቋረጥ 

አሠሪው ወይም ሰራተኛው የሥራ ውል  በማቋረጥ  ረገድ  ከአሰሪና ሰራተኛ ጉዳይ  አዋ ቁጥር 377/96 እና ከዚህ ኅ/ስምምነት  ኬወሰኑት ሁኔታዎች ውጭ የሥራ ውል ማቋረጥ ሕገ ወጥ ይሆናል፡፡

ሐ/ ከሕግ  ውጭ የሥራወ ውል  የሟጥበት ሠራተኛው 

በአሰሪና ሠራተኛ  አዋጅ ቁጥር 277/96 አንቀጽ 43 መሰረት ተፈጻሚ ይሆናል፡፡

አንቀጽ ሃያ ሶስት

ማኛውም ተረክቦ ይሠራ የነበረበት የሥራ  መሳሪያ  ያስረክባል፡፡  የመታወቂያ  ወረቀትም  ይመልሳል፡፡ ሆኖም የሥራ ልብሱን  አይመለከትም ሠራኛው የሚፈለግበትን ሁሉ ካጠናቀቀ በኃላ  አ/ማህበሬ በሚከተለው አኳኋ ስንብት ይፈጽማል፡፡  

1. ሠራተኛው  ያገለገለበትን ዘመን ደመወዙ  የሠራተኛው ፎቶ ግራፍ የያዘ  የሥንብት የምስክር ወረቀት ይሠጠዋል፡፡ 
2. የአልተጠቀመበትን የዓመት ዕረፍት  ካለው በአዋጅ ቁጥር 377/96 ድንገጌ  መሠረት በገንዘብ  ታስቦና  ሌሎችንም ጥቅማ ጥቅም ይሰጠዋል፡፡
3. የሥራ ስንብት ካሳ የሚያገኙ  ሠራተኞች  የአሠሪና ሠራኛ ጉዳይ አዋጅ  በሚፈቅደው መሠረት  ይፈጸማል፡፡
4. ከሥራ ተሰናባቹ በአዋጅ ቁጥር 377/96  አምቄ 23.24/29/1/ እና /2/2-30-31-39 እንዲሁም በአዋጅ  494/98 አንቀፅ  “ሸ”  መሠረት  ተገቢው ክፍያ  ይሠጠዋል፡፡
5. ለሠራተኞች  በአሠሪና ሠራተኛ አዋጅ ቁጥር 377/96  እና 494/98 መሰረት  ተፈጻሚ ይሆናል፡፡
6. ለሚለቁና   ጡረታ ለሚወጡ ሠራተኞች  የደንብ ልብስ የሚያገኙት

•  በዓመት ሁለት ጊዜ የሚያገኝ ከሆነ ቢያንስ 3 ወር ያገለገለበት  ከሆነ ይሠጠዋል፡፡ ከዚህ ውጭ ከሆነ ግን የደንብ ልብሱ ይገባኛል ጥያቄ  አይቀርብበትም፡፡
• በሁለት ዓመት አንድ ጊዜ የሚሰጥ ከሆነ ግን አንድ አምት ካገለገለበት የማግኘት መብት አይኖውም፡፡

ለ/  ያለማስጠንቀቂያ ሥራ ለሚለቅ  ሠራተኛ  ስለሚሠጥ ካሳ 

አሰሪና ሰራኛ አዋጅ ጉዳይ  ቁጥር 377/96  አንቀጽ 32 መሰረት የሥራ ውሉን የሚያቋርፅ  ሰራተኛ  በዚህ ህ/ስምምነት  በተራ ቁጥር 5 በተመለከተው የሥራ ስንብት ክፍያ በተጨማሪም በአዋጅ ቁጥር 377/96 አንቀጽ 41 መሰረት ይፈጸማል፡፡  ሆኖም የሥራ ውሉ እንደተቋረጥ አግባብ ባለው  ሕግ መሰረት  የዘለቄታ  ጡረታ አበል ክፍያ የሚያገኙ ሠራተኞች ላይ ተፈጻሚ ይሆናል፡፡    

7. ሠራኛው የ30 ቀናት  ማስጠንቀቂያ ሣይሰጥ ከለቀቀ በአዋጅ ቁጥር 377/96 አንቀጽ 45 ንዑስ አንቅጸ 1 እና 2  መሰረት ይፈጸማል፡፡ 
8. በአዋጅ  ቁጥር 377/96  አንቀጽ 43 የተደነገገው ቢኖርም አሠሪው በዚሁ አዋጅ  አንቀጽ 35 ያለማስጠንቀቂያ የተጠቀሱትን ሳያሟላ ሰራተኛውን ሲያስወጣ በዚህ አዋጅ አንቀጽ 40 በተመለከተው ክፍያ በተጨማሪ ሠራታው  በማስጠንቀቂያው ጊዜ ይከፍለው ይገባ የነበረው ደመወዝ ለሠራኛው ይከፈላል፡፡

አንቀት ሃያ አምስት

1. ለባሕር ዳር ጨርቃ ጨርቅ አ/ማህበር ዋና ገንዘብ ያዥ  ለሚያንቀሳቅሰው  ገንዘብ ማካካሻ በየወሩ 200.00 ሁለት መቶ ብር  ይከፍለዋ፡፡ አዲስ አበባ ማ/ቅ/ጽ/ቤት  ገንዘብ ያዥ ለሚንቀሳቀሰው ገንዘብ ማካካሻ  በየወሩ ብር 60.00/ስልሳ  ይከፈለዋል፡፡

2. ለባሕር ዳር ጨ/ጪ/አ/ማህበር  ደመወዝ ከፋዮች ብር 1000.00/አንድ ሺህ 2/ ሁለት ብር/  እየታሰ ይከፈላቸዋል፡፡ 
3. ይህ ሲሆን ሠራኛው የገንዘብ ጉለት ካረገ አግባብነት ባለው ሕግ በኃላፊነት ይጠየቃል፡፡ 
4. የአከፋፈል ደረጃ  በፋይናንስ ደጋፊ የሥራ  ሂደቱ ይፈጽማል፡፡  
5. አክሲዮን ማሕበሩ  ለገንዘብ ያዥ  እዲከፈል የተወሰነው ወርሃዊ ክፍያ በአስራ ሁለት ወራት በሠራኛው ስም በመጠባበቂያ  ገንዘብ መልክ ያጠራቅማል፡፡ ከዚህ በኋላ ግን የመጠባበቂያ ገንዘብ  ክፍያውን በየወሩ  ለገንዘብ ያዥ ይከፍላል፡፡
6. ገንዘብ ያዥ  በኦዲተር /ሂሳብ ኃላፊው/የተረጋገጠ ገንዘብ ጉለት/ሲገኝበት አ/ማህበሩ በገንዘብ  ያዥ ስም ካጠራቀመው መጠባበቂያ ገንዘብ ተቀናሽ በማድረግ  ጉድለቱን ያሟላል፡፡ 
7. ገንዘብ ያዥ  ከአ/ማህበሩ ሲሰናበት ወይም  ከገንዘብ  ያዥ የሥራ  መደብ  ወደ ሌላ የሥራ  መደብ ሲዛወር ዓይነት የገንዘብ ጉድለት የሌለበት  መሆኑ ሲታወቅ በስሙ የተጠራቀመው  ገንዘብ ተመላሽ ሆኖ ቀሪ ይከፍለዋል፡፡ 
8. ከሠራኛው/ከተገልጋዩ ማነስ የተነሳ ገንዘብ ያዥ  የመጠባበቂያ ገንዘብ  ክፍያ  የሚያገኙ ሁለት ወይም በላይ የሥራ መደቦን ደርቦ ሲይዝ  በየወሩ  የሚከፈል መጠባበቂያ ገንዘብ  ለከፍተኛው የስራ መደብ  የተመደበ ክፍያ  ብቻ ይሆነል፡፡
9. የሚከተሉትን መፈጸም  ለማንኛውም ሠራተኛ ሕግ ወጥ ድርጊት  ነው፡፡

ሀ/  የሠራተኛን  ሕይወትና የአ/ማህበሩን ንብረት አደጋ ላይ የሚጥል ድርጊት  ሆን ብሎ በሥራላ ቦታ መፈጸም፡፡

ለ/  አሠሪው በግልጽ ሳይፈቅድ የአ/ማህበሩን ንብረት ለግል መገለገያ መጠቀምና መወምሰድ

ሐ/ የሥራ  ላይ አእምሮ የሚያደመነዝዙ ዕጾችን ወስዶና በሥራ ላይ  ሰክሮ መገኘት 

መ/ ሕግ ሲያስገድድ ወይም  አሰሪው  በበቂ ምክንያት  ሲጠይቅ  የጤና  ምርመራ  ለማድረግ ፈቃደኛ አለመሆን፡፡

ሠ/ ስለ ጡንነትና ደህንነት  ጥበቃና ስለ አደጋ  መከላከል የወጡ ሥራ  ደንቦችን  አለማክበርና አስፈላጊ  የሆኑትን የአደጋ  መከላከያ ጥንቃቄዎችን ለመውሰድ ፈቃና አለመሆን፡፡

ረ/ ባልተጨበጠ ጉዳይ ላይ  አሉባልታ  እየነዙ ሠራተኛውን ወደ ተሳሳተ አቅጣጫ መምራ ጤናማ የምርት  እንቅስቃሴን  ማደናቀፍ የሠራተኛውን ጤናማ  ማሕበራዊ ግንኙነት  ማሻከር የሠራተኛ ማህሩና አክሲዮን ማጅበሩ ሳያውቅ ሠራተኛውን ለስብሰባ መጥራ ሕገ ወጥ ድርጊት ነው፡፡

ሰ/ ሙሰኝነት ዝሙት በአክሲዮን ማሕበሩ ውስጥ መፈጸም ቁማር  መጫወት ወይም መሰል  ተግባራን ማድረግ፡፡

አንቀፅ  ሃያ ስድስታ

ሕገወጥ ድርጊት

1. የሚከተሉትን መፈጸም ለማንኛውም አሠሪ ሕገ ወጥ ድርጊት  ነው፡፡

ሀ/ የዚህን  ህብረት  ስምምነት  ድንጋጌዎች በመቃረን ተገቢ ያልሆነ  አድራጎትን መፈጸመ 

ለ/  ሠራኛው  መብቱን በሕጋዊ መንገድ እንዲያስከብር ጥረት  ሊያደርግ በማንኛውም አኳኋን  ማደናቀፍ ወይም  መብቱን በማስበሩ እርምጃ መውሰድ 

ሐ/ በብሔና ብሔሰብ በጎሳ፣ በጾታ፣  በኃይማኖትና በፖለቲካ  አመለካከትና በሌላም  ሁኔታ በሠራተኞች መካከል ልዩነት ማድረግ 

መ/  ፍጽኽን ማጋደል  ማለትም  አድሎን ፣ ሙኝትን ርካሽ ድርጊቶችን  መፈጸም ሕገ ወጥ ድርጊት ነውው፡

ሠ/ ባልተጨበጠ ጉዳይ ላይ  አሉባልታ  እየነዙ ሠራኛውን ወደ ተሳተ አቅጣጫ መምራት፣ የጤናማ ምርት  እንቅስቃሴ ማናቀፍ የሠራተኛውን መልካም ማሕበራዊ ግንኙነት  ማሻከር ሕገወጥ ድርጊት ነው፡፡

ረ/ አ/ማህበሩ  አጠቃላይ የሠራተኛ ስብሰባ ሲጠራ ለሠራተኛው ማህበር አለማሳወቅ 

ሰ/ በአሠሪና  ሠራተኛ  አዋጅ ቁጥር 377/96 እና በማሻሻያው  አንቀጽ  494/98 በተደነገገው መሠረት  ተፈጻሚ  ይሆናል፡፡

ሸ/ ማንኛውም  አሠሪ የአ/ማህበሩን ሠራተኛ የግሉን  ሥራ በመደበኛ  የሥራ ሰዓት ያሠራ ሕገ ወጥ ድርጊት ነው፡፡ 

ቀ/ በብሔርና ብሔሰብ  በጎሳ፣ በጾታ፣ በሃይማኖት፣ በፖለቲካ  መካከል በሌላም ሁኔታ  ሠራኛውን መከፋፈልል፡

በ/ በአ/ማህበሩ  ጥቅም ላይ በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ  መንገድ ሕገወጥ ተግባር መፈጸም፡፡ 

  አሰሪና ሰራተኛ አዋጅ ቁጥር 377/96 እና በማሻሻያው አንቀጽ 494/98 በተደነገገው መሠረት ተፈጻሚ ይሆናል፡፡